Câu hỏi: Anh A và anh B là bạn thân của nhau làm cùng cơ quan nên khi anh B làm nhà, anh A đã cho anh B vay 200 triệu đồng để xây nhà và thỏa thuận khi nào có điều kiện anh B sẽ trả nợ và không tính lãi. Đến nay, anh B đã làm nhà xong được 1 năm. Con anh A chuẩn bị lấy vợ, anh A cần dùng số tiền nói trên để trang trải chi phí đám cưới vào cuối năm 2018 nên anh A đã gặp anh B đề nghị thu xếp trả số tiền anh A đã cho vay trước khi tổ chức đám cưới. Vậy, việc làm của anh A có phù hợp với quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 không?
Luật sư tư vấn:
Công ty Luật TNHH SB LAW cảm ơn bạn đã quan tâm đến dịch vụ tư vấn pháp luật của chúng tôi. Liên quan đến thắc mắc của bạn, chúng tôi xin tư vấn như sau:
Theo thông tin bạn cung cấp, giữa anh A và anh B không có hợp đồng vay tiền bằng văn bản, không xác định thời hạn cho vay và không có lãi vay. Đây là hình thức cho vay không thời hạn và không có lãi.
Theo quy định Điều 463 Bộ luật dân sự 2015, hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.
Theo đó, hợp đồng vay tiền không quy định bắt buộc phải lập thành văn bản, có công chứng hoặc chứng thực. Tuy nhiên để dễ dàng giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản, giữa bên cho vay và bên cho vay nên lập thành văn bản để có căn cứ chứng minh quan hệ vay mượn tiền.
Điều 469 Bộ luật dân sự 2015 quy định về việc thực hiện hợp đồng vay không kỳ hạn như sau:
- Đối với hợp đồng vay không kỳ hạn và không có lãi thì bên cho vay có quyền đòi lại tài sản và bên vay cũng có quyền trả nợ vào bất cứ lúc nào, nhưng phải báo cho nhau biết trước một thời gian hợp lý, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
- Đối với hợp đồng vay không kỳ hạn và có lãi thì bên cho vay có quyền đòi lại tài sản bất cứ lúc nào, nhưng phải báo trước cho bên vay một thời gian hợp lý và được trả lãi đến thời điểm nhận lại tài sản, còn bên vay cũng có quyền trả lại tài sản bất cứ lúc nào và chỉ phải trả lãi cho đến thời điểm trả nợ, nhưng cũng phải báo trước cho bên cho vay một thời gian hợp lý.
Khi cho vay tiền không thỏa thuận về lãi suất cũng như thời gian trả nợ, bên vay có thể trả nợ bất cứ lúc nào và bên cho vay cũng có thể đòi nợ bất cứ lúc nào nhưng phải báo trước cho nhau một khoảng thời gian hợp lý. Việc anh A gặp anh B đề nghị thu xếp trả số tiền anh A cho vay trước khi tổ chức đám cưới là phù hợp quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015.
Nghĩa vụ trả nợ của bên vay theo quy định tại Điều 466 Bộ luật dân sự 2015 như sau:
"Điều 466. Nghĩa vụ trả nợ của bên vay
1. Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu tài sản là vật thì phải trả vật cùng loại đúng số lượng, chất lượng, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Trường hợp bên vay không thể trả vật thì có thể trả bằng tiền theo trị giá của vật đã vay tại địa điểm và thời điểm trả nợ, nếu được bên cho vay đồng ý.
3. Địa điểm trả nợ là nơi cư trú hoặc nơi đặt trụ sở của bên cho vay, trừ trường hợp có thỏa thuận khác
4. Trường hợp vay không có lãi mà khi đến hạn bên vay không trả nợ hoặc trả không đầy đủ thì bên cho vay có quyền yêu cầu trả tiền lãi với mức lãi suất theo quy định tại khoản 2 Điều 468 của Bộ luật này trên số tiền chậm trả tương ứng với thời gian chậm trả, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác ...".
Như vậy, anh B có nghĩa vụ trả nợ cho anh A đúng thời hạn, nếu quá hạn người cho vay tiền có quyền làm đơn khởi kiện gửi đến Tòa án nhân dân huyện nơi mà anh B sinh sống yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của mình.
Tuy nhiên, anh A cho vay tiền thông qua lời nói do đó nay anh A phải có nội dung tin nhắn hoặc nội dung băng ghi âm xác nhận vấn đề vay mượn tiền giữa A và B. Khi đó mới có căn cứ để khởi kiện tới Toà án yêu cầu giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tiền.
