Câu hỏi: Mình ở Hà Nội. Mình đang làm thêm ở 1 trung tâm tiếng Nhật, hợp đồng của mình là hợp đồng cộng tác viên có thời hạn 6 tháng và hiện nay mình đã làm được 3 tháng. Tuy nhiên mình nhận thấy công việc không phù hợp với mình nên muốn xin nghỉ để chuyển sang 1 công việc khác. Trên hợp đồng có ghi nếu muốn nghỉ thì phải báo trước cho trung tâm ít nhất là 10 ngày mà không nói gì về bồi thường khi nghỉ việc trước thời hạn. Vậy mình có phải bồi thường gì không và nếu có thì là bao nhiêu?
Luật sư tư vấn:
Công ty Luật TNHH SB LAW cảm ơn bạn đã quan tâm đến dịch vụ tư vấn pháp luật của chúng tôi. Liên quan đến thắc mắc của bạn, chúng tôi xin tư vấn như sau:
Tại Điều 15 Bộ luật lao động năm 2012 có quy định về hợp đồng lao động như sau:
“Hợp đồng lao động là sự thoả thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả lương, điều kiện làm việc, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động”.
Người lao động và người sử dụng lao động ký kết hợp đồng khi phát sinh quan hệ lao động. Theo quy định tại Điều 22 Bộ luật lao động 2012, hợp đồng lao động có 03 loại:
+ Hợp đồng lao động không xác định thời hạn: Hợp đồng lao động không xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên không xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng.
+ Hợp đồng lao động xác định thời hạn: Hợp đồng lao động xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng trong khoảng thời gian từ đủ 12 tháng đến 36 tháng.
+ Hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng
Căn cứ theo quy định tại Điều 513 Bộ luật dân sự 2015:
“Điều 513. Hợp đồng dịch vụ
Hợp đồng dịch vụ là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cung ứng dịch vụ thực hiện công việc cho bên sử dụng dịch vụ, bên sử dụng dịch vụ phải trả tiền dịch vụ cho bên cung ứng dịch vụ”.
Như vậy sẽ phải xác định hợp đồng công tác viên mà bạn ký kết với bên trung tâm tiếng Nhật là hợp đồng dịch vụ hay hợp đồng lao động.
Trường hợp 1: Hợp đồng công tác viên là hợp đồng dịch vụ
Trường hợp việc tiếp tục thực hiện công việc không có lợi cho một trong hai bên thì có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng dịch vụ tuy nhiên phải đảm bảo đúng theo quy định trong nội dung của hợp đồng. Việc đơn phường chấm dứt hợp đồng phải báo cho bên cung ứng dịch vụ hoặc bên sử dụng dịch vụ biết trước một thời gian hợp lý; bên sử dụng dịch vụ phải trả tiền công theo phần dịch vụ mà bên cung ứng dịch vụ đã thực hiện và bồi thường thiệt hại nếu việc đơn phương chấm dứt hợp đồng gây thiệt hại cho bên cung ứng và ngược lại bên sử dụng dịch vụ vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ thì bên cung ứng dịch vụ có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Nếu hợp đồng mà bạn ký với trung tâm tiếng Nhật là hợp đồng dịch vụ thì sẽ không áp dụng quy định của bộ luật lao động về hợp đồng mà chỉ cần đảm bảo về nội dung thỏa thuận trong hợp đồng. Bạn sẽ cần phải báo trước cho trung tâm tiếng Nhật theo đúng như thỏa thuận trong hợp đồng (báo trước 10 ngày), bàn giao lại các công việc mình đã làm và đang làm dang dở. Nếu trong quá trình thực hiện hợp đồng cộng tác viên không gây thiệt hại cho trung tâm tiếng Nhật thì bạn sẽ không phải chịu trách nhiệm bồi thường. Việc bồi thường thiệt hại chỉ đặt ra trong trường hợp bạn đơn phương chấm dứt mà có vi phạm về điều khoản chấm dứt và gây ra thiệt hại cho phía bên trung tâm.
Trường hợp 2: Hợp đồng cộng tác viên là hợp đồng lao động
Căn cứ theo Điều 37 Bộ luật lao động 2012 về quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của người lao động
“Điều 37. Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của người lao động
1. Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn trong những trường hợp sau đây:
a) Không được bố trí theo đúng công việc, địa điểm làm việc hoặc không được bảo đảm điều kiện làm việc đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động;
b) Không được trả lương đầy đủ hoặc trả lương không đúng thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động;
c) Bị ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức lao động;
d) Bản thân hoặc gia đình có hoàn cảnh khó khăn không thể tiếp tục thực hiện hợp đồng lao động;
đ) Được bầu làm nhiệm vụ chuyên trách ở cơ quan dân cử hoặc được bổ nhiệm giữ chức vụ trong bộ máy nhà nước;
e) Lao động nữ mang thai phải nghỉ việc theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền;
g) Người lao động bị ốm đau, tai nạn đã điều trị 90 ngày liên tục đối với người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn và một phần tư thời hạn hợp đồng đối với người làm việc theo hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng mà khả năng lao động chưa được hồi phục
2. Khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định tại khoản 1 Điều này, người lao động phải báo cho người sử dụng lao động biết trước:
a) Ít nhất 3 ngày làm việc đối với các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và g khoản 1 Điều này;
b) Ít nhất 30 ngày nếu là hợp đồng lao động xác định thời hạn; ít nhất 03 ngày làm việc nếu là hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng đối với các trường hợp quy định tại điểm d và điểm đ khoản 1 Điều này;
c) Đối với trường hợp quy định tại điểm e khoản 1 Điều này thời hạn báo trước cho người sử dụng lao động được thực hiện theo thời hạn quy định tại Điều 156 của Bộ luật này …”.
Như vậy, nếu trung tâm tiếng Nhật tuyển dụng bạn dưới hình thức cộng tác viên thì hợp đồng cộng tác viên được xem là hợp đồng lao động nếu có phát sinh quan hệ lao động, công việc tính chất làm công ăn lương, người lao động chịu sự ràng buộc nhất định theo các quy định, quy chế làm việc của công ty (như buộc phải tuân thủ về thời gian làm việc trong một ngày, số ngày trong một tuần, thời gian nghỉ ngơi, nghỉ lễ, tết...) thì người được tuyển dụng xem như đang làm việc theo chế độ hợp đồng lao động và tùy theo thời hạn ký kết hợp đồng mà xác định đó là hợp đồng lao động nào. Việc bạn đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động với bên trung tâm tiếng Nhật sẽ phụ thuộc vào loại hợp đồng mà bạn đã ký kết và phải đảm bảo về thời gian báo trước khi nghỉ việc.
Như vậy, khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, người lao động ngoài bảo đảm căn cứ chấm dứt hợp đồng lao động theo Khoản 1 Điều 37 Bộ luật Lao động 2012, thì còn phải báo trước cho người sử dụng lao động thời gian nghỉ việc tùy từng loại hợp đồng theo Khoản 2 Điều 37 Bộ luật lao đồng 2012
- Báo trước ít nhất 03 ngày đối với hợp đồng mùa vụ hoặc một công việc có thời hạn dưới 12 tháng
- Ít nhất 30 ngày đối với hợp đồng xác định thời hạn (từ 1 năm đến dưới 3 năm)
- Ít nhất 45 ngày đối với hợp đồng không xác định thời hạn
Nếu trong trường hợp bạn đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật thì bạn sẽ phải chịu trách nhiệm theo quy định của Điều 43 Bộ luật lao động 2012:
+ Bồi thường nửa tháng tiền lương theo hợp đồng lao động
+ Tiền lương trong những ngày không báo trước, trong trường hợp vi phạm về thời gian báo trước
+ Không được hưởng trợ cấp thôi việc và phải hoàn trả chi phí đào tạo (nếu có).
Nếu trong trường hợp hai bên cùng thoả thuận được về vấn đề chấm dứt bao gồm: lý do chấm dứt và thời điểm chấm dứt thì không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại.
