Câu hỏi:
Ngày 29/10, Bộ Công Thương có văn bản về việc tăng cường công tác quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp. Theo đó, bên cạnh những hoạt động hợp pháp, các mô hình biến tướng vẫn còn tồn tại. Vậy xin anh chia sẻ về những quy định xử phạt của pháp luật đối với những hoạt động kinh doanh đa cấp biến tướng này ?
Trả lời:
Kinh doanh theo phương thức đa cấp là hoạt động kinh doanh sử dụng mạng lưới người tham gia gồm nhiều cấp, nhiều nhánh, trong đó, người tham gia được hưởng hoa hồng, tiền thưởng và lợi ích kinh tế khác từ kết quả kinh doanh của mình và của những người khác trong mạng lưới. Đây là phương thức kinh doanh được pháp luật cho phép doanh nghiệp thực hiện, tuy nhiên phải đảm bảo đáp ứng, tuân thủ các quy định pháp luật.
Còn đối với các hoạt động kinh doanh đa cấp biến tướng, đây là những hoạt động kinh doanh theo mô hình đa cấp nhưng có những hành vi lừa đảo, gian lận nhằm thu lợi bất chính, gây thiệt hại cho người tham gia và xã hội.
Các mô hình biến tướng gây ra nhiều hệ quả xấu cho xã hội, chính vì vậy, các Cơ quan nhà nước có thẩm quyền cũng có những quy định xử phạt mang tính rắn đe cao nhằm hạn chế, loại bỏ các mô hình này.
Về mặt hành chính: căn cứ Điều 73 Nghị định 98/2020/NĐ – CP ngày 26/8/2020 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (được sửa đổi, bổ sung bởi điểm a khoản 41 Điều 3 Nghị định 17/2022/NĐ – CP ngày 31/01/2022) thì hành vi vi phạm về hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp có thể bị xử phạt hành chính thấp nhất là 3.000.000 VNĐ và cao nhất là 100.000.000 VNĐ. Phạt tiền gấp hai lần mức tiền phạt quy định tại khoản 5, 8 và 9 Điều này trong trường hợp hành vi vi phạm được thực hiện trên phạm vi từ hai tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trở lên.
Ngoài ra, đối tượng vi phạm còn có thể bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả như: buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm hoặc buộc cải chính thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn đối với hành vi vi phạm.
Về mặt hình sự: các hành vi kinh doanh đa cấp biến tướng còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 217a Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), cụ thể:
“Điều 217a. Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp
- Người nào tổ chức hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp mà không có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp hoặc không đúng với nội dung giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp thuộc một trong các trường hợp sau đây, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 174 và Điều 290 của Bộ luật này, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 02 năm:
- a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;
- b) Thu lợi bất chính từ 200.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;
- c) Gây thiệt hại cho người khác từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.
- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
- a) Thu lợi bất chính 1.000.000.000 đồng trở lên;
- b) Gây thiệt hại cho người khác 1.500.000.000 đồng trở lên;
- c) Quy mô mạng lưới người tham gia 100 người trở lên.
- Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
Bên cạnh các biện pháp xử phạt hành chính và xử lý hình sự, các cơ quan quản lý còn áp dụng các biện pháp nhằm ngăn chặn, cảnh báo người dân về các hoạt động kinh doanh đa cấp biến tướng, như công bố thông tin doanh nghiệp vi phạm, tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về các hành vi lừa đảo trong kinh doanh đa cấp.
Tham khảo thêm >> Luật sư tư vấn về doanh nghiệp
