Việt Nam hiện đang áp dụng nguyên tắc nộp đơn đầu tiên (first to file) trong việc đăng ký bảo hộ các đối tượng thuộc quyền sở hữu công nghiệp như sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu,... Bạn hãy cùng SBLAW tìm hiểu chi tiết về nguyên tắc nộp đơn đầu tiên này trong bài viết dưới đây.
Nguyên tắc nộp đơn đầu tiên (First-to-File) trong Sở hữu trí tuệ
Nguyên tắc nộp đơn đầu tiên (First-to-File) là một trong hai nguyên tắc bảo hộ đối với quyền sở hữu công nghiệp tại Việt Nam. Theo nguyên tắc này, trong trường hợp có nhiều đơn đăng ký các sáng chế, kiểu dáng công nghiệp trùng hoặc không khác biệt với nhau hoặc các nhãn hiệu trùng/tương tự với nhau dùng cho các sản phẩm, dịch vụ trùng hoặc tương tự nhau thì đơn có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn đầu tiên sẽ được chấp nhận bảo hộ.
Nguyên tắc nộp đơn đầu tiên này được quy định tại Điều 90 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi, bổ sung 2009.
Nguyên tắc nộp đơn đầu tiên áp dụng cho đối tượng thuộc quyền sở hữu công nghiệp như sáng chế, nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp,...
Quy định pháp luật về nguyên tắc nộp đơn đầu tiên
Nguyên tắc nộp đơn đầu tiên được Pháp luật Việt Nam quy định như sau:
- Trong trường hợp có nhiều đơn đăng ký các sáng chế trùng hoặc tương đương với nhau, các kiểu dáng công nghiệp trùng hoặc không khác biệt đáng kể với nhau thì văn bằng bảo hộ chỉ được cấp cho sáng chế hoặc kiểu dáng công nghiệp trong đơn hợp lệ có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn sớm nhất trong số những đơn đáp ứng các điều kiện để được cấp văn bằng bảo hộ.
- Trong trường hợp có nhiều đơn của nhiều người khác nhau đăng ký các nhãn hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với nhau dùng cho các sản phẩm, dịch vụ trùng hoặc tương tự với nhau hoặc trường hợp có nhiều đơn của cùng một người đăng ký các nhãn hiệu trùng dùng cho các sản phẩm, dịch vụ trùng nhau thì văn bằng bảo hộ chỉ được cấp cho nhãn hiệu trong đơn hợp lệ có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn sớm nhất trong số những đơn đáp ứng các điều kiện để được cấp văn bằng bảo hộ.
- Trong trường hợp có nhiều đơn đăng ký quy định tại khoản (1) và khoản (2) Điều này cùng đáp ứng các điều kiện để được cấp văn bằng bảo hộ và cùng có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn sớm nhất thì văn bằng bảo hộ chỉ được cấp cho đối tượng của một đơn duy nhất trong số các đơn đó theo thoả thuận của tất cả những người nộp đơn; nếu không thoả thuận được thì các đối tượng tương ứng của các đơn đó bị từ chối cấp văn bằng bảo hộ.
(Điều 90, Luật sở hữu trí năm 2005 đã được sửa đổi, bổ sung năm 2009)
Ý nghĩa nguyên tắc nộp đơn đầu tiên (First-to-File)
Nguyên tắc nộp đơn đầu tiên( First-to-file) mang nhiều ý nghĩa quan trọng đối với sở hữu trí tuệ. Trong đó có 3 ưu điểm chính như sau:
- Khuyến khích sáng tạo: Nguyên tắc này khuyến khích các cá nhân và tổ chức công bố sáng tạo của họ sớm nhất để được bảo hộ.
- Bảo vệ quyền lợi: Nguyên tắc này đảm bảo quyền lợi cho người nộp đơn đầu tiên, tránh tranh chấp về quyền sở hữu.
- Góp phần phát triển kinh tế: Việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ góp phần thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế.
Ví dụ:
Hai công ty A và B cùng sáng chế ra một loại động cơ mới. Công ty A nộp đơn đăng ký sáng chế trước công ty B. Do đó, công ty A sẽ được cấp bằng bảo hộ cho sáng chế này.
Lưu ý:
- Ngày ưu tiên có thể là ngày nộp đơn đăng ký sáng chế ở nước ngoài, nếu người nộp đơn có yêu cầu hưởng quyền ưu tiên.
- Người nộp đơn cần đáp ứng các điều kiện để được cấp bằng bảo hộ.
Nguyên tắc nộp đơn đầu tiên (First-to-File) tại Việt Nam
Theo nguyên tắc này trong trường hợp có nhiều chủ đơn khác nhau cùng nộp các đơn đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp trùng hoặc không khác biệt với nhau hoặc các nhãn hiệu trùng/tương tự với nhau cho các sản phẩm, dịch vụ trùng hoặc tương tự nhau thì đơn có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn đầu tiên sẽ được chấp nhận bảo hộ.
Trong trường hợp có nhiều đơn của nhiều chủ đơn khác nhau cùng nộp cho một đối tượng có cùng ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn đầu tiên thì chỉ chấp nhận bảo hộ cho một đơn duy nhất theo thỏa thuận các các chủ đơn này. Nếu các chủ đơn không thỏa thuận được thì đối tượng đó sẽ bị từ chối cấp văn bằng bảo hộ.
Trong trường hợp bạn đã nộp đơn đầu tiên tại Việt Nam hoặc tại các quốc gia là thành viên của Công ước Paris về sở hữu công nghiệp, Công ước PCT về bảo hộ sáng chế thì người nộp đơn có quyền yêu cầu hưởng quyền ưu tiên cho đối tượng đã được nộp trong đơn đầu tiên trong thời hạn nhất định (theo công ước Paris, thời hạn hưởng quyền ưu tiên đối với sáng chế là 12 tháng tính từ ngày nộp đơn đơn đầu tiên và 6 tháng đối với kiểu dáng công nghiệp và nhãn hiệu).
Điều này đồng nghĩa với việc trong thời gian kể từ ngày nộp đơn đầu tiên đến ngày nộp đơn tại Việt Nam mà có chủ thể khác nộp đơn xen vào cho cùng đối tượng trong đơn đầu tiên thì đơn của bạn vẫn được coi là có cùng ngày nộp đơn với ngày nộp đơn đầu tiên và được ưu tiên bảo hộ.
Việc áp dụng nguyên tắc ưu tiên này không giống nhau ở mỗi quốc gia. Chẳng hạn như, tại Mỹ nguyên tắc ưu tiên được áp dụng là nguyên tắc sử dụng trước (first to use) chứ không phải nguyên tắc nộp đơn đầu tiên (first to file). Do đó người nộp đơn nên tìm hiểu kỹ trước khi tiến hành hoạt động kinh doanh tại mỗi quốc gia cụ thể tranh các trường hợp bị mất thương hiệu hoặc các tài sản trí tuệ khác.
Luật sư Nguyễn Bùi Anh Tuấn
Công ty Luật S&B
|
