Luật sư Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch Công ty Luật NHH SB Law đã có quan điểm về tình trạng hai giá trên thị trường trên báo ANTV, dưới đây là nội dung chi tiết
Câu 1: Hiện nay xuất hiện tình trạng kê khai 2 giá, giá trên hoá đơn 1 đằng, giá người mua một nẻo. Hiện nay đã có luật chế tài nào xử phạt vấn đề này chưa?
Trả lời:
Việc xuất hóa đơn một đằng nhưng thu tiền theo giá chênh được coi là hành vi vi phạm pháp luật, cụ thể ở đây là hành vi trốn thuế. Theo đó, trốn thuế là hành vi vi phạm quy định về quản lý thuế của Nhà nước nhằm mục đích không nộp tiền thuế cho Nhà nước mà đáng lẽ phải nộp. Một trong những hành vi trốn thuế là: “Không xuất hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ hoặc ghi giá trị trên hóa đơn bán hàng thấp hơn giá trị thanh toán thực tế của hàng hóa, dịch vụ đã bán” (Điều 143 Luật Quản lý thuế 2019).
Đối với trường hợp số tiền trốn thuế chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định tại Điều 17 Nghị định số 125/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn theo cấp số nhân với mức thuế đã trốn. Nếu số tiền trốn thuế từ 100 triệu đồng trở lên hoặc dưới 100 triệu đồng, nhưng đã bị xử phạt hành chính mà còn vi phạm, hoặc đã bị kết án về tội trốn thuế và chưa được xóa án tích thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 200 Bộ luật Hình sự năm 2015 (được sửa đổi bổ sung năm 2017), có mức phạt cao nhất là 7 năm tù giam.
Bên cạnh đó, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20 - 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 - 5 năm, hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. Đối với pháp nhân thương mại phạm tội thì bị phạt tiền thấp nhất 300 triệu đồng, cao nhất 10 tỷ đồng tùy theo số thuế trốn. Ngoài ra, còn có thể bị đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 6 tháng đến 3 năm, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn trong khoảng thời gian từ 1 - 3 năm.\
Câu 2: Cụ thể trong vấn đề giá xe máy Honda hiện nay, rất nhiều người dân phản ánh và bức xúc. Nhưng Honda và các Head của honda là 2 cá thể độc lập. Honda không can thiệp vào giá bán xe của các đại lý. Vậy việc các head tự ý tăng giá vì những lý do khan hàng, thiếu linh kiện,… có phải vi phạm pháp luật và gây thất thu thuế nhà nước hay không?
Trả lời:
Trước hết, chúng ta phải phân định rõ mối quan hệ giữa Honda và các HEAD. Thực tế, cũng phải khẳng định rằng, ở một số nước trên thế giới cũng có tình trạng bán giá chênh lệch như vậy và tuỳ theo hợp đồng giữa nhà sản xuất và đại lý uỷ quyền. Trong hợp đồng sẽ quy định rõ quyền lợi và nghĩa vụ giữa các bên, vì thế khó mà chế tài được đại lý bán giá chênh lệch nếu hợp đồng không có quy định ràng buộc.
Nếu theo hợp đồng các HEAD khi nhận bán sản phẩm của Honda thì họ phải áp dụng bán theo giá chung của Honda.
Tuy nhiên, khi mà các HEAD phân phối đến “cầu” thứ hai, tức là các HEAD bán trực tiếp cho người tiêu dùng hoặc bán cho một doanh nghiệp khác cũng có chức năng kinh doanh ôtô, xe máy (nhưng không ký hợp đồng trực tiếp với Honda) thì lúc này vấn đề cam kết về giá bán sẽ xoay theo hướng khác.
Các DN kinh doanh xe máy mua xe Honda Lead từ các HEAD sẽ tùy ý điều chỉnh giá bán của họ mà không bắt buộc bán theo giá mà Honda đưa ra. Nhưng họ phải chịu sự điều tiết và giám sát của cơ quan thuế để không được bán với giá quá cao so với giá gốc của sản phẩm.
Trong trường hợp Honda và HEAD “bắt tay” với nhau để độc quyền sản xuất và tăng giá lên thì đó là hành vi vi phạm Luật Cạnh tranh. Cụ thể là lạm dụng vị trí độc quyền theo Điều 27 Luật Cạnh tranh 2018.
Câu 3: Ông có đề xuất giải pháp cho tình trạng này không?
Trả lời:
Thứ nhất, để tránh thất thu thuế và đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng, có thể yêu cầu việc mua bán xe thông qua tài khoản ngân hàng. Bên cạnh đó, người mua cần phải yêu cầu người bán có hóa đơn rõ ràng, ghi đúng giá mà mình phải trả tiền.
Thứ hai, cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần nghiên cứu, ban hành thêm chế tài đủ sức răn đe, nhằm xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, từ đó cơ quan thuế triển khai hiệu quả các chính sách quản lý đối với lĩnh vực này.
Bên cạnh đó, để ngăn chặn tình trạng này, mỗi người tiêu dùng cần nâng cao ý thức, trách nhiệm, không tiếp tay cho sai phạm bằng cách kiên quyết yêu cầu đại lý, cửa hàng xuất hóa đơn giá trị gia tăng theo đúng giá bán thực tế.
