Ngày 21/8, tại Hà Nội, Kiểm toán Nhà nước (KTNN) và Hiệp hội Kế toán Công chứng Vương quốc Anh (ACCA) phối hợp tổ chức Hội thảo quốc tế “Xác định giá trị doanh nghiệp trước khi cổ phần hóa và vai trò của KTNN”.
Hội thảo có sự tham dự của gần 200 đại biểu từ các cơ quan Quốc hội, Chính phủ, Bộ ngành, cơ quan trung ương và địa phương, Hội nghề nghiệp, trường Đại học, Viện nghiên cứu, tổ chức quốc tế, và đông đảo doanh nghiệp.
Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước (DNNN) là giải pháp hữu hiệu nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN, thúc đẩy tái cơ cấu kinh tế, thu hút đầu tư của các thành phần kinh tế, tạo điều kiện để kinh tế tư nhân phát triển. Trong quá trình cổ phần hóa, việc xác định giá trị doanh nghiệp trước khi cổ phần là giai đoạn then chốt, làm tiền đề cho việc phê duyệt phương án cổ phần hóa về sau.
Kiểm toán kết quả định giá DNNN do KTNN tiến hành có ý nghĩa quan trọng, không chỉ dừng lại ở việc xác định tăng giá trị thực tế vốn Nhà nước, kiến nghị xử lý tài chính mà còn đánh giá thực trạng công tác định giá doanh nghiệp, các tồn tại bất cập đang diễn ra trong quá trình cổ phần hóa để kịp thời kiến nghị sửa đổi cơ chế chính sách hiện hành. Trong bối cảnh Chính phủ quyết tâm đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa DNNN, đặc biệt là số các doanh nghiệp còn lại ở giai đoạn này đa phần là các doanh nghiệp có quy mô về tài sản rất lớn, rủi ro thất thoát tiền và tài sản Nhà nước trong quá trình xác định giá trị doanh nghiệp càng trở lên hiện hữu.
Phát biểu tại hội nghị, TS Hồ Đức Phớc - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng kiểm toán Nhà nước- cho biết, kết quả kiểm toán năm 2016 định giá DN và xử lý các vấn đề về tài chính trước khi cổ phần hóa của 7 DN, Kiểm toán Nhà nước đã xác định vốn nhà nước tăng thêm 20.818 tỷ đồng. Kiểm toán Nhà nước cũng đã chỉ ra những hạn chế trong việc xác định giá trị DN và xử lý các vấn đề tài chính trước khi chính thức công bố giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa, nhất là việc lựa chọn phương pháp định giá, xác định giá trị thương hiệu, lợi thế kinh doanh, giá trị các khoản đầu tư tài chính, giá trị quyền sử dụng đất…
Tuy nhiên, trong thực tế, hệ thống văn bản pháp lý liên quan đến công tác xử lý tài chính và xác định giá trị DN trước khi thực hiện cổ phần hóa vẫn còn những bất cập, nhất là liên quan đến giá trị quyền sử dụng đất hay lợi thế vị trí địa lý, giá trị thương hiệu, quy định tổ chức đấu thầu chọn tổ chức tư vấn định giá, các quy định về xác định giá trị thị trường của tài sản. Một vấn đề mà thực tiễn đặt ra nhưng chưa được quy định tại các văn bản pháp luật hiện hành như ngoài DN nhà nước thì việc xác định giá trị DN khác được thực hiện thế nào, cần phải hoàn thiện pháp luật để thực hiện sát hợp với thực tiễn.
Để nâng cao chất lượng và hiệu quả tổ chức kiểm toán, cần làm rõ cách thức tổ chức thực hiện, báo cáo kết quả kiểm toán cũng như sử dụng kết quả kiểm toán khi xác định giá trị doanh nghiệp trong quá trình cổ phần hóa. Do đó, một trong những trọng tâm của Hội thảo là học hỏi kinh nghiệm quốc tế từ những cơ quan KTNN có uy tín, xác định giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa.
Ông Brian McEnery - Chủ tịch ACCA toàn cầu chia sẻ, kinh nghiệm quốc tế cho thấy cổ phần hóa không nên được coi là giải pháp chữa trị thần kỳ cho doanh nghiệp nhà nước hoạt động không hiệu quả. Việc đa dạng hóa sở hữu (về lý thuyết) giúp cải thiện việc ra quyết định của công ty, áp dụng các thực tiễn kinh doanh phù hợp hơn và bảo đảm nguồn vốn đa dạng hơn tuy nhiên cơ hội chỉ có thể hiện thực hóa nếu có chiến lược, giải pháp cải cách quản trị doanh nghiệp hiệu quả hỗ trợ.
Chủ tịch ACCA toàn cầu cũng chia sẻ một số giải pháp cụ thể về việc lựa chọn phương pháp định giá, vai trò của các chuyên gia định giá ngoài cơ quan KTNN cũng như công tác chuẩn bị cần thiết từ phía DNNN khi cổ phần hóa ở Anh quốc và quốc tế. Ngoài việc bảo đảm tính độc lập trong việc định giá và quy trình cổ phần hóa DNNN, các cơ quan KTNN quốc tế thường xây dựng các bộ tài liệu về các thông lệ tốt nhất trong định giá DNNN trước khi cổ phần hóa trên cơ sở tập hợp các phát hiện, đề xuất trong quá trình kiểm toán đã thực hiện nhằm hỗ trợ Chính phủ thực hiện cổ phẩn hóa DNNN hiệu quả hơn.
