Trong thời gian gần đây, cơ quan chức năng nhiều địa phương đặc biệt là khu vực sài gòn liên tục ghi nhận tình trạng một số doanh nghiệp và nhóm dịch vụ hút bồn cầu, hút hầm cầu xả trực tiếp chất thải ra môi trường tự nhiên, gây ô nhiễm nghiêm trọng. Song song đó, việc lợi dụng dịch vụ để lừa đảo, nâng giá bất hợp lý cũng đang khiến người dân bức xúc.
Hai hành vi này không chỉ gây thiệt hại cho xã hội mà còn vi phạm pháp luật nghiêm trọng, có thể bị xử phạt rất nặng.
1. XẢ THẢI TỰ NHIÊN – NGUY CƠ Ô NHIỄM Ở MỨC BÁO ĐỘNG
Nhiều xe hút hầm cầu bị phát hiện đổ trộm chất thải ra kênh, mương, bãi đất trống, thậm chí vào hệ thống thoát nước công cộng. Chất thải chưa qua xử lý chứa nhiều vi khuẩn, ký sinh trùng và hóa chất độc hại, gây:
- Ô nhiễm nguồn nước
- Phát tán mùi hôi
- Nguy cơ bệnh tiêu chảy, thương hàn, các bệnh về da
- Ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái
Quy định pháp luật xử lý hành vi xả thải trái phép
Theo Nghị định 45/2022/NĐ-CP về xử phạt vi phạm môi trường (hiện đang áp dụng):
Điều 25, Khoản 3 và Khoản 5:
Phạt từ 20 – 100 triệu đồng đối với hành vi xả chất thải chưa qua xử lý ra môi trường.
Tịch thu tang vật, phương tiện (xe hút hầm cầu) nếu vi phạm nặng.
Buộc khắc phục môi trường, thu gom và xử lý thải đúng quy định.
Trường hợp nặng có thể bị khởi tố hình sự theo Điều 235 BLHS 2015
Nếu gây thiệt hại nghiêm trọng cho môi trường, hành vi này có thể bị phạt:
- Phạt tiền 1 – 3 tỷ đồng đối với pháp nhân
- Hoặc phạt tù 3 – 7 năm đối với cá nhân trực tiếp xả thải
2. LỢI DỤNG DỊCH VỤ ĐỂ LỪA DÂN, HÉT GIÁ GẤP NHIỀU LẦN
Nhiều nhóm dịch vụ hút bồn cầu quảng cáo giá rẻ 100.000 – 300.000 đồng, nhưng khi làm lại tìm cách:
- Bịa “hầm quá đầy” để thu thêm tiền
- Nâng giá đột ngột vì “dùng máy công suất cao”
- Ép buộc trả tiền công phát sinh
- Không xuất hóa đơn – không có hợp đồng
- Cuối cùng thu từ 2–10 triệu đồng, cao gấp 5–20 lần giá ban đầu.
Pháp luật quy định mức xử phạt hành vi gian lận, nâng giá
Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP (hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản):
- Gian dối để lấy tiền dịch vụ vượt giá trị thật:
→ Phạt 2 – 3 triệu đồng (Điều 15).
Nếu hành vi có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản, có thể bị xử lý hình sự theo Điều 174 BLHS 2015:
- Chiếm đoạt từ 2 triệu trở lên:
→ Phạt tù từ 6 tháng – 3 năm - Trường hợp chiếm đoạt trên 50 triệu đồng:
→ Phạt tù 7 – 15 năm
Phạt vi phạm giá dịch vụ theo Nghị định 98/2020/NĐ-CP:
- Hét giá, báo giá một đằng thu tiền một nẻo:
→ Phạt 3 – 5 triệu đồng - Kinh doanh không đăng ký, không phép:
→ Phạt 10 – 20 triệu đồng
3. VÌ SAO VẤN NẠN NÀY LAN RỘNG?
- Dịch vụ hoạt động tự phát, không đăng ký kinh doanh
- Khó kiểm tra, khó bắt quả tang
- Người dân thiếu thông tin, tâm lý cần xử lý gấp
- Giá rẻ quảng cáo trên tờ rơi, cột điện đánh vào sự nhẹ dạ
- Lợi nhuận cao nếu xả thải và hét giá
4. KHUYẾN CÁO CHO NGƯỜI DÂN
Để tránh bị lừa, người dân nên:
Chọn đơn vị có địa chỉ, MST, giấy phép rõ rang
- Yêu cầu báo giá trước khi làm
- Yêu cầu ghi rõ phí phát sinh
- Yêu cầu hóa đơn hoặc biên nhận
- Không sử dụng dịch vụ “giá rẻ bất thường”
5. CẦN TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ
Các chuyên gia cho rằng cần:
- Lắp GPS theo dõi lộ trình xe hút hầm cầu
- Tăng cường kiểm tra đột xuất
- Xử lý mạnh tay các đơn vị xả thải trái phép
- Công khai danh sách các cơ sở vi phạm
- Quy định chặt chẽ về hóa đơn – báo giá để tránh lừa đảo
KẾT LUẬN
Vấn nạn xả thải tự nhiên và lừa đảo – hét giá trong dịch vụ hút bồn cầu là hai hành vi nguy hiểm, vừa gây ô nhiễm môi trường, vừa làm người dân mất tiền, mất niềm tin. Pháp luật hiện hành đã có chế tài đủ mạnh, từ phạt hàng chục triệu đến khởi tố hình sự. Tuy nhiên, để giải quyết triệt để, cần sự phối hợp giữa chính quyền, doanh nghiệp uy tín và chính người dân
