Thuế tối thiểu toàn cầu

Trước hết, cần khẳng định rằng việc ban hành Nghị định số 236/2025/NĐ-CP đã đặt ra một khuôn khổ pháp lý đầy đủ và minh bạch nhằm thực thi Nghị quyết số 107/2023/QH15 của Quốc hội về thuế tối thiểu toàn cầu. Về tác động, doanh nghiệp FDI tại Việt Nam sẽ phải tuân thủ nghĩa vụ nộp thuế bổ sung để bảo đảm mức thuế suất hiệu quả tối thiểu theo thông lệ quốc tế. Điều này có thể làm giảm bớt lợi ích từ một số chính sách ưu đãi thuế trước đây, nhưng đồng thời lại tạo ra sự công bằng và cạnh tranh lành mạnh hơn giữa các nhà đầu tư.

Ngoài ra, quy định mới giúp doanh nghiệp FDI có cơ sở pháp lý rõ ràng để hoạch định nghĩa vụ thuế và quản trị tài chính một cách chủ động, nhất là khi cơ chế xử lý phần thuế nộp thừa đã được quy định cụ thể (bù trừ, khấu trừ hoặc hoàn trả). Qua đó, môi trường pháp lý minh bạch sẽ làm giảm thiểu rủi ro tranh chấp và củng cố niềm tin của nhà đầu tư vào tính ổn định của hệ thống pháp luật Việt Nam.

Cuối cùng, có thể thấy rằng, mặc dù quy định này không trực tiếp mang lại ưu đãi thuế, nhưng lại góp phần nâng cao uy tín và vị thế của Việt Nam trong việc thực hiện các chuẩn mực quốc tế, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp FDI tập trung vào đầu tư thực chất và phát triển bền vững lâu dài tại thị trường Việt Nam.

Câu 2: Được biết SBLaw đã và đang tư vấn pháp lý cho nhiều doanh nghiệp FDI. Xin ông cho biết những doanh nghiệp này đón nhận quy định thuế tối thiểu toàn cầu như thế nào? Vấn đề mà doanh nghiệp cần quan tâm khi thuế tối thiểu toàn cầu được thực thi là gì?

Trả lời:

Trên thực tế, phần lớn các doanh nghiệp FDI, đặc biệt là các tập đoàn đa quốc gia, đã có sự chuẩn bị nhất định khi Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đưa ra sáng kiến về thuế tối thiểu toàn cầu. Do đó, việc Việt Nam chính thức ban hành Nghị định số 236/2025/NĐ-CP để thực thi Nghị quyết số 107/2023/QH15 nhìn chung được cộng đồng doanh nghiệp FDI đón nhận với thái độ thận trọng nhưng tích cực. Họ coi đây là bước đi tất yếu để Việt Nam hòa nhập với chuẩn mực quốc tế, đồng thời hạn chế rủi ro về việc bị đánh thuế bổ sung tại nước sở tại.

Điều doanh nghiệp cần đặc biệt quan tâm là cơ chế xác định thuế suất hiệu quả, cách tính nghĩa vụ bổ sung và phương thức xử lý khoản thuế nộp thừa. Đây là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược tài chính, cấu trúc đầu tư cũng như dòng tiền của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, doanh nghiệp FDI cũng phải rà soát lại các ưu đãi thuế hiện hữu, đồng thời chủ động điều chỉnh kế hoạch kinh doanh, đầu tư vào các lĩnh vực thực chất như công nghệ, đổi mới sáng tạo, nghiên cứu – phát triển, nhằm đáp ứng yêu cầu cạnh tranh trong bối cảnh ưu đãi thuế dần thu hẹp.

Tóm lại, việc thực thi thuế tối thiểu toàn cầu không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là cơ hội để doanh nghiệp FDI tái cấu trúc, hướng đến phát triển bền vững tại Việt Nam. Nhà nước đã tạo ra khuôn khổ minh bạch, còn doanh nghiệp cần chủ động thích ứng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình trong dài hạn.

Câu 3: Với những quy định mới của Nghị định số 236, điều gì sẽ mang lại động lực mới đối với doanh nghiệp FDI tại Việt Nam? 

Trả lời:

Việc ban hành Nghị định số 236/2025/NĐ-CP về áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu đã mang lại một khuôn khổ pháp lý mới, minh bạch và đồng bộ hơn cho hoạt động của doanh nghiệp FDI tại Việt Nam. Đây không chỉ là sự điều chỉnh nhằm bảo đảm quyền đánh thuế của Nhà nước, mà còn thể hiện cam kết của Việt Nam trong việc tuân thủ các chuẩn mực quốc tế, từ đó củng cố lòng tin cho các nhà đầu tư nước ngoài.

Trước hết, Nghị định đã quy định rõ ràng về nguyên tắc áp dụng, phương thức kê khai, nộp thuế và đặc biệt là cơ chế xử lý thuế nộp thừa. Điều này giúp doanh nghiệp FDI có thể chủ động hơn trong quản trị tài chính, giảm thiểu rủi ro pháp lý và tạo sự an tâm trong quá trình thực hiện nghĩa vụ thuế.

Bên cạnh đó, việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu góp phần hạn chế tình trạng dịch chuyển lợi nhuận sang các quốc gia có thuế suất thấp, từ đó tạo môi trường cạnh tranh công bằng hơn. Doanh nghiệp FDI muốn gắn bó lâu dài với thị trường Việt Nam buộc phải đầu tư thực chất, nâng cao hiệu quả sản xuất – kinh doanh thay vì chỉ dựa vào ưu đãi thuế.

Tóm lại, mặc dù Nghị định số 236/2025/NĐ-CP không trực tiếp mang lại ưu đãi thuế, nhưng nó đã mở ra một động lực mới cho doanh nghiệp FDI: một môi trường đầu tư minh bạch, công bằng và ổn định hơn, tạo cơ sở để hoạch định chiến lược phát triển bền vững tại Việt Nam.

Câu 4: Để thu hút đầu tư đối với các doanh nghiệp FDI, Việt Nam cần ưu tiên thay đổi khâu nào (hạ tầng, nguồn nhân lực, cải cách thủ tục hành chính…) để khuyến khích, cũng như giữ chân doanh nghiệp FDI? 

Trả lời:

Để thu hút và giữ chân các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), Việt Nam cần ưu tiên cải cách mạnh mẽ trong thủ tục hành chính. Bởi lẽ, một môi trường đầu tư minh bạch, thủ tục đơn giản, thời gian xử lý hồ sơ nhanh chóng và đồng bộ giữa các cơ quan nhà nước chính là yếu tố tiên quyết tạo dựng niềm tin cho nhà đầu tư. Việc giảm bớt gánh nặng thủ tục không chỉ giúp tiết kiệm chi phí tuân thủ pháp luật, mà còn thể hiện sự cam kết của Nhà nước trong việc bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch và bình đẳng trước pháp luật.

Bên cạnh đó, để tạo sức hút bền vững, Việt Nam cũng cần chú trọng đầu tư cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực chất lượng cao. Hệ thống hạ tầng giao thông, logistics, năng lượng ổn định sẽ giúp doanh nghiệp FDI tối ưu hóa hoạt động sản xuất – kinh doanh, trong khi nguồn nhân lực được đào tạo bài bản sẽ là nền tảng để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của các tập đoàn đa quốc gia. Đây là những yếu tố cấu thành môi trường đầu tư an toàn, ổn định và dài hạn.

Tóm lại, cải cách thủ tục hành chính phải được đặt lên hàng đầu, đi kèm với việc hoàn thiện hạ tầng và phát triển nguồn nhân lực. Chỉ khi đồng bộ cả ba yếu tố này, Việt Nam mới thực sự trở thành điểm đến đầu tư hấp dẫn, đáp ứng chuẩn mực pháp lý quốc tế và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp FDI.

Câu 5: Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), tính đến 31/8/2024, thu hút đầu tư nước ngoài của Việt Nam đạt hơn 20,5 tỷ USD, tăng 7% so với cùng kỳ năm ngoái. Giải pháp để duy trì vị thế điểm đến FDI trong khu vực, cũng như giữ nhịp tăng trưởng thời gian tới khi quy định thuế tối thiểu toàn cầu có hiệu lực là gì?

Trả lời:

Trước hết, cần nhấn mạnh rằng việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu theo Nghị quyết số 107/2023/QH15 và Nghị định số 236/2025/NĐ-CP là bước đi tất yếu nhằm bảo đảm Việt Nam tuân thủ chuẩn mực quốc tế. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra yêu cầu cấp bách là phải xây dựng một hệ thống chính sách hỗ trợ mới, thay thế cho các ưu đãi thuế truyền thống vốn sẽ giảm dần hiệu lực. Giải pháp trọng tâm là ban hành các gói hỗ trợ đầu tư ngoài thuế, tập trung vào chi phí hạ tầng, đất đai, nghiên cứu – phát triển, và đào tạo nguồn nhân lực. Đây là những công cụ pháp lý và chính sách có khả năng bảo đảm tính cạnh tranh bền vững của môi trường đầu tư.

Song song với đó, cần tiếp tục cải cách thủ tục hành chính theo hướng đơn giản, minh bạch, rút ngắn thời gian cấp phép và bảo đảm khả năng dự báo trong thực thi pháp luật. Việc kết hợp cải thiện cơ sở hạ tầng chiến lược, năng lượng tái tạo và logistics với phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ giúp Việt Nam giữ vững lợi thế cạnh tranh so với các quốc gia trong khu vực.

Để duy trì vị thế điểm đến FDI hàng đầu, Việt Nam cần chuyển dịch từ ưu đãi thuế sang ưu đãi thực chất về môi trường đầu tư, bảo đảm sự ổn định pháp lý, đồng thời khẳng định cam kết của Nhà nước trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư nước ngoài theo đúng tinh thần pháp luật quốc tế và pháp luật Việt Nam.

Tham khảo thêm tại đây: Dịch vụ Luật sư tư vấn thuế