Luật sư Nguyễn Thanh Hà – Chủ tịch Công ty Luật SB LAW trả lời trên Truyền hình Quốc hội trong Chương trình HIỂU ĐÚNG – LÀM ĐÚNG về tình huống ngược đãi người lao động.
TH (Ngược đãi người lao động): Chị My do người giúp việc về quê xong không lên nữa nên đành phải tuyển osin qua mạng. Được anh Tài giới thiệu, chị My nhận chị Hoa về làm giúp việc và yêu cầu giữ hết lương của chị Hoa đến cuối năm mới thanh toán cả thể. Tuy nhiên trong quá trình ở nhà chị My, chị Hoa bị chị My ngược đãi thường xuyên nên sau 6 tháng, chị Hoa không chịu được đã đòi bỏ việc. Trước tình hình đó, chị My nhất định không chịu trả chị Hoa tiền lương vì cho rằng chị Hoa vi phạm cam kết, chính vì vậy chị Hoa đã đi tìm luật sư để đòi tiền chị My.
Khoản 1 Điều 180 Bộ Luật Lao động năm 2012 có quy định: “Người sử dụng lao động phải ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người giúp việc gia đình”. Như những gì bạn nêu trong tình huống thì bạn đã ký kết hợp đồng lao động với chị My bằng văn bản do đó bạn hoàn toàn có thể dựa vào các căn cứ pháp lý dưới đây để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho mình:
Thứ nhất, Điều 183 BLLĐ quy định những hành vi bị nghiêm cấm đối với người sử dụng lao động:
“1. Ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức lao động, dùng vũ lực đối với lao động là người giúp việc gia đình.
- Giao việc cho người giúp việc gia đình không theo hợp đồng lao động.
- Giữ giấy tờ tùy thân của người lao động”.
Trong tình huống này, chị My – người sử dụng lao động đã có những hành vi ngược đãi với chị Hoa như nhốt chị Hoa trong nhà không cho ra ngoài, chèn ép trong ăn uống, sinh hoạt, … Do đó, chị My đã vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 183 BLLĐ.
Thứ hai, Điều 37 BLLĐ năm 2012 cũng có quy định:
“1. Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn trong những trường hợp sau đây:
- a) Không được bố trí theo đúng công việc, địa điểm làm việc hoặc không được bảo đảm điều kiện làm việc đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động;
- b) Không được trả lương đầy đủ hoặc trả lương không đúng thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động;
- c) Bị ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức lao động;
- d) Bản thân hoặc gia đình có hoàn cảnh khó khăn không thể tiếp tục thực hiện hợp đồng lao động;
đ) Được bầu làm nhiệm vụ chuyên trách ở cơ quan dân cử hoặc được bổ nhiệm giữ chức vụ trong bộ máy nhà nước……”
Như vậy, khi bị chị My ngược đãi thường xuyên trong vòng 6 tháng, chị Hoa hoàn toàn có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn. Trong trường hợp thông thường người lao động phải báo trước 15 ngày cho người sử dụng lao động khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động nhưng trong trường hợp này, chị Hoa không cần phải báo trước theo quy định tại Khoản 3 Điều 11 Nghị định số 27/2014/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của BLLĐ về lao động là người giúp việc gia đình.
: “Không phải báo trước khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trong trường hợp sau đây:
a)Bị người sử dụng lao động hoặc thành viên trong hộ gia đình ngược đãi, xúc phạm danh dự, nhân phẩm, quấy rối tình dục, dùng vũ lực hoặc cưỡng bức lao động….”
Thứ ba, Điều 16 Nghị định số 27/2014/NĐ-CP quy định như sau:
“1. Người sử dụng lao động có trách nhiệm trả đủ tiền lương cho người lao động trong trường hợp người lao động phải ngừng việc do lỗi của người sử dụng lao động, trừ trường hợp hai bên có thỏa thuận khác”.
Xét tình huống như bạn trình bày thì bạn nghỉ việc hoàn toàn là do bị chị My ngược đãi nên chị My phải thanh toán đủ tiền lương cho bạn theo quy định của pháp luật.
Trong trường hợp chị My không trả tiền lương cho bạn, bạn có thể yêu cầu hòa giải viên lao động hoặc Tòa án giải quyết tranh chấp lao động cá nhân.
