Quyền tác giả được uỷ quyền để bảo vệ các sáng tạo tinh thần mang tính chất văn hóa, thường được gọi là tác phẩm, khỏi việc vi phạm bản quyền. Đây có thể bao gồm các sáng tạo như bài viết khoa học, văn học, sáng tác âm nhạc, ghi âm, tranh vẽ, hình ảnh chụp, phim và chương trình truyền thanh. Quyền này nhằm bảo vệ cả quyền lợi cá nhân và lợi ích kinh tế của tác giả đối với tác phẩm của mình. Ngày nay, hành vi xâm phạm quyền tác giả diễn ra ngày càng phổ biến với nhiều hình thức đa dạng, tác động không nhỏ đến quyền và lợi ích hợp pháp của tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm.
Xâm phạm quyền tác giả là gì?
Xâm phạm quyền tác giả là việc sử dụng tác phẩm được bảo vệ theo luật sở hữu trí tuệ một cách trái phép, làm vi phạm một số quyền độc quyền của tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm. Xâm phạm quyền tác giả là hành vi sử dụng một tác phẩm được bảo vệ bởi quyền sở hữu trí tuệ một cách trái phép, làm việc này đồng nghĩa với việc vi phạm một số quyền độc quyền của tác giả hay chủ sở hữu tác phẩm. Những hành vi này có thể bao gồm việc chiếm đoạt quyền tác giả đối với các tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học, mạo danh tác giả, công bố hoặc phân phối tác phẩm mà không có sự cho phép của tác giả, hay sao chép tác phẩm mà không có sự đồng ý của chủ sở hữu quyền tác giả.
Điều này không chỉ đe dọa danh dự và uy tín của tác giả, mà còn tác động trực tiếp đến quyền lợi cá nhân và lợi ích kinh tế liên quan đến tác phẩm đó. Có nhiều hình thức xâm phạm quyền tác giả, và để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, tác giả có quyền tự bảo vệ quyền tác giả bằng cách yêu cầu chấm dứt hành vi xâm phạm, yêu cầu bồi thường thiệt hại, hoặc thậm chí đưa ra kiện tụng trước tòa án hoặc trọng tài.
Các hành vi xâm phạm quyền tác giả
Theo Điều 28 của Luật Sở hữu trí tuệ hợp nhất năm 2019, các hành vi xâm phạm quyền tác giả bao gồm:
- Chiếm đoạt quyền tác giả đối với các tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học.
- Mạo danh tác giả.
- Công bố, phân phối tác phẩm mà không được phép của tác giả.
- Công bố, phân phối tác phẩm có đồng tác giả mà không được phép của đồng tác giả đó.
- Sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới mọi hình thức gây thiệt hại đến danh dự và uy tín của tác giả.
- Sao chép tác phẩm mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả.
- Làm tác phẩm phái sinh mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả.
- Sử dụng tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả, không trả tiền nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất khác theo quy định của pháp luật.
- Cho thuê tác phẩm mà không trả tiền nhuận bút, thù lao và quyền lợi vật chất khác cho tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả.
- Nhân bản, sản xuất bản sao, phân phối, trưng bày hoặc truyền đạt tác phẩm đến công chúng qua mạng truyền thông và các phương tiện kỹ thuật số mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả.
- Xuất bản tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả.
- Cố ý hủy bỏ hoặc làm vô hiệu các biện pháp kỹ thuật do chủ sở hữu quyền tác giả thực hiện để bảo vệ quyền tác giả.
- Cố ý xóa, thay đổi thông tin quản lý quyền dưới hình thức điện tử có trong tác phẩm.
- Sản xuất, lắp ráp, biến đổi, phân phối, nhập khẩu, xuất khẩu, bán hoặc cho thuê thiết bị khi biết hoặc có cơ sở để biết thiết bị đó làm vô hiệu các biện pháp kỹ thuật do chủ sở hữu quyền tác giả thực hiện để bảo vệ quyền tác giả đối với tác phẩm của mình.
- Làm và bán tác phẩm mà chữ ký của tác giả bị giả mạo.
- Xuất khẩu, nhập khẩu, phân phối bản sao tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả.
Quyền tự bảo vệ quyền tác giả
Để bảo vệ quyền tác giả, tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm có thể thực hiện các biện pháp như:
- Sử dụng biện pháp công nghệ để ngăn chặn xâm phạm.
- Yêu cầu người xâm phạm dừng hành vi xâm phạm, xin lỗi, cải chính công khai, và bồi thường thiệt hại.
- Yêu cầu cơ quan nhà nước xử lý hành vi xâm phạm theo quy định của pháp luật.
- Khởi kiện ra tòa án hoặc trọng tài để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.
Các biện pháp xử lý hành vi xâm phạm quyền tác giả
Tùy thuộc vào tính chất và mức độ xâm phạm, tổ chức hoặc cá nhân có thể bị xử lý bằng các biện pháp dân sự, hành chính hoặc hình sự theo quy định của pháp luật.
Trong một số trường hợp cần thiết, cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, kiểm soát hàng hóa xuất nhập khẩu liên quan đến sở hữu trí tuệ, hoặc ngăn chặn và đảm bảo xử phạt hành chính theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ và các quy định khác có liên quan.
Công ty luật SBLAW là một tổ chức đại diện sở hữu trí tuệ uy tín chuyên tư vấn về pháp luật sở hữu trí tuệ. Nếu quý khách có bất kỳ thắc mắc nào liên quan về hành vi xâm phạm quyền tác giả, xin vui lòng liên hệ với SBLAW để nhận được sự hỗ trợ nhanh chóng nhất.
