Tranh chấp liên quan đến ly hôn là một dạng tranh chấp phổ biến trong khía cạnh quan hệ hôn nhân và gia đình, và hiện nay, xu hướng gia tăng của nó đang ngày càng trở nên rõ rệt. Thông thường, khi có sự không đồng ý giữa các bên trong vấn đề ly hôn và họ không thể đạt được thỏa thuận, nhiều tranh chấp có thể phát sinh, bao gồm tranh chấp về quan hệ hôn nhân (tình cảm), tranh chấp về quan hệ nuôi con, và tranh chấp về tài sản. Để giải quyết những thách thức này, Công ty Luật SBLAW đã tổng hợp một số tư vấn quan trọng liên quan đến giải quyết tranh chấp ly hôn như sau:
Tranh chấp ly hôn là gì?
Để hiểu về thuật ngữ "tranh chấp ly hôn", trước hết, chúng ta cần tìm hiểu về khái niệm "ly hôn". Thuật ngữ ly hôn có thể được định nghĩa rộng rãi là việc chấm dứt mối quan hệ hôn nhân theo quyết định của tòa án sau khi một trong hai hoặc cả hai bên trong cuộc hôn nhân yêu cầu. Theo đó, tất cả các trách nhiệm pháp lý và nghĩa vụ của vợ và chồng cũng như các ràng buộc dân sự khác sẽ bị hủy bỏ. Tòa án được xem xét là cơ quan duy nhất có thẩm quyền để đưa ra quyết định chấm dứt mối quan hệ hôn nhân của vợ chồng.
Về mặt pháp luật, thuật ngữ "ly hôn" được định nghĩa tại khoản 14, Điều 3 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014: "Ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án." Đây được xem là định nghĩa đầy đủ và chính xác nhất đối với việc mô tả sự chấm dứt mối quan hệ hôn nhân trong phạm vi của pháp luật.
Nói về tranh chấp ly hôn, tại khoản 1 của Điều 28 trong Bộ Luật Tố tụng Dân sự năm 2015, quy định rằng ly hôn thuộc dạng tranh chấp về hôn nhân và gia đình, nằm trong thẩm quyền giải quyết của Tòa án. Tranh chấp ly hôn xuất hiện khi các bên liên quan không thể đạt được thỏa thuận để giải quyết vấn đề về quyền lợi và nghĩa vụ hợp pháp khi ly hôn. Điều này đồng nghĩa với việc tranh chấp ly hôn là những cuộc tranh luận về quyền, lợi ích và nghĩa vụ hợp pháp của các chủ thể trong mối quan hệ hôn nhân gia đình từ góc độ pháp lý.
Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Dân sự 2015;
- Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015;
- Luật Hôn nhân gia đình 2014;
- Nghị định 126/2014/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Hôn nhân và gia đình;
- Nghị quyết số 02/2004/nq-hđtp, hướng dẫn áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình.
Đối tượng trong tranh chấp ly hôn
Kết quả thực tế đã chứng minh rằng các vụ tranh chấp ly hôn thường phức tạp, kéo dài và đòi hỏi sự đầu tư lớn về thời gian, tài chính và nỗ lực từ các bên liên quan. Để đáp ứng đúng yêu cầu của những bên liên quan, việc xác định chính xác đối tượng tranh chấp trong cuộc tranh cãi đóng một vai trò không thể phủ nhận. Các đối tượng tranh chấp thường xuất hiện trong vấn đề ly hôn bao gồm tranh chấp về quyền nuôi con chung và tranh chấp về tài sản, bao gồm cả tài sản chung và nợ chung của cặp vợ chồng trong suốt thời kỳ hôn nhân.
Tranh chấp về quyền nuôi con
Trong quá trình ly hôn, tranh chấp quyền nuôi con trở thành một vấn đề phức tạp và nhạy cảm. Điều 81 của Luật Hôn nhân và Gia đình xác định những nguyên tắc cơ bản để giải quyết vấn đề này một cách hợp lý và công bằng.
Đầu tiên, thỏa thuận giữa hai vợ chồng về người chăm sóc trực tiếp cho con sau khi ly hôn được ưu tiên hàng đầu. Thỏa thuận này cần rõ ràng về nghĩa vụ và quyền của cả hai bên đối với việc nuôi dưỡng và chăm sóc con cái. Trong trường hợp không có thỏa thuận, Tòa án là cơ quan duy nhất có thẩm quyền để đưa ra quyết định. Tòa án sẽ xem xét và quyết định người chăm sóc trực tiếp cho con dựa trên quyền lợi tốt nhất cho con cái, cân nhắc các yếu tố như khả năng tài chính, phát triển tinh thần và môi trường sống.
Thứ hai, khi con cái đủ 7 tuổi trở lên, nguyện vọng của chúng được xem xét trong quá trình giải quyết vấn đề quyền nuôi con. Trong trường hợp con dưới 36 tháng tuổi, thường sẽ được giao cho mẹ, nhưng điều này phụ thuộc vào khả năng và điều kiện của người mẹ. Nếu mẹ không đủ điều kiện, Tòa án sẽ xem xét để đưa ra quyết định phù hợp với lợi ích của con.
Trong quá trình giải quyết tranh chấp quyền nuôi con, Tòa án tập trung vào bảo đảm quyền lợi tốt nhất cho con, đảm bảo môi trường phát triển toàn diện cả về mặt vật chất và tinh thần. Tòa án cũng đảm bảo quyền thăm nuôi con của người còn lại không trực tiếp chăm sóc con nhưng vẫn có quyền thăm và cấp dưỡng cho con.
Tranh chấp về tài sản chung
Trong trường hợp vợ chồng có tranh chấp về chia tài sản khi ly hôn, Tòa án sẽ tuân thủ quy định tại Khoản 2 Điều 50 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014. Quá trình giải quyết tranh chấp sẽ được thực hiện một cách công bằng và hợp lý, dựa trên những nguyên tắc cơ bản như chia đôi, nhưng cũng có thể xem xét nhiều yếu tố khác trong từng trường hợp cụ thể.
Trong quá trình giải quyết vấn đề chia tài sản của vợ chồng khi ly hôn, có một số điểm cần lưu ý. Tòa án phải xác định rõ tài sản chung bao gồm những gì. Đồng thời, cần xác định quyền và nghĩa vụ của vợ và chồng đối với tài sản liên quan đến bên thứ ba. Nếu có, Tòa án sẽ đưa người thứ ba vào quá trình tố tụng với tư cách là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan. Trong trường hợp vợ chồng có quyền và nghĩa vụ về tài sản liên quan đến bên thứ ba, nếu bên thứ ba yêu cầu giải quyết, Tòa án sẽ xem xét và giải quyết tranh chấp liên quan đồng thời với tranh chấp của vợ chồng. Nếu bên thứ ba không yêu cầu giải quyết tranh chấp, Tòa án sẽ hướng dẫn họ giải quyết thông qua các phương tiện khác.
Thẩm quyền giải quyết tranh chấp ly hôn
Thẩm quyền giải quyết tranh chấp ly hôn không có yếu tố nước ngoài
Dựa vào điểm a, khoản 1 Điều 35 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, tranh chấp liên quan đến dân sự, hôn nhân, và gia đình được quy định tại Điều 26 và Điều 28 của Bộ luật này. Trừ khi tranh chấp được quy định tại khoản 7 Điều 26 của Bộ luật, thẩm quyền giải quyết thuộc về Tòa án nhân dân cấp huyện.
Theo khoản 1 Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 về thẩm quyền của tòa án theo lãnh thổ:
- Tòa án nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc, nếu bị đơn là cá nhân, hoặc nơi có trụ sở, nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức, có thẩm quyền giải quyết sơ thẩm tranh chấp về dân sự, hôn nhân, gia đình, kinh doanh, thương mại, và lao động.
- Các đương sự có quyền tự thỏa thuận với nhau bằng văn bản và yêu cầu Tòa án nơi cư trú, làm việc của nguyên đơn, nếu nguyên đơn là cá nhân, hoặc nơi có trụ sở của nguyên đơn, nếu nguyên đơn là cơ quan, tổ chức, giải quyết tranh chấp về dân sự, hôn nhân, gia đình, kinh doanh, thương mại, và lao động.
- Đối tượng tranh chấp là bất động sản, thì chỉ Tòa án nơi có bất động sản có thẩm quyền giải quyết.
Từ những quy định trên, có thể kết luận rằng, đối với trường hợp thông thường, Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc sẽ có thẩm quyền giải quyết tranh chấp ly hôn. Trong trường hợp các đương sự đồng ý với nhau về nơi giải quyết, nguyên đơn có quyền thực hiện thủ tục ly hôn tại nơi cư trú của mình. Đối với tranh chấp về chia tài sản ly hôn khi có đối tượng là bất động sản, thì Tòa án nơi có bất động sản sẽ được coi là có thẩm quyền giải quyết.
Thẩm quyền giải quyết tranh chấp ly hôn có yếu tố nước ngoài
Theo khoản 3 Điều 35 Bộ luật Tố tụng Dân sự, Toà án nhân dân cấp huyện sẽ không có thẩm quyền giải quyết các tranh chấp và yêu cầu liên quan đến dân sự, hôn nhân và gia đình trong các trường hợp sau:
- Đương sự hoặc tài sản nằm ở nước ngoài; hoặc
- Đương sự hoặc tài sản yêu cầu uỷ thác tư pháp cho cơ quan Lãnh sự của Việt Nam ở nước ngoài hoặc cho Toà án của quốc gia nước ngoài.
Căn cứ vào khoản 3, Điều 37 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, trong các tình huống nêu trên, Toà án nhân dân cấp tỉnh sẽ có thẩm quyền giải quyết tranh chấp theo thủ tục sơ thẩm. Điều này trừ khi có quy định đặc biệt tại khoản 4 Điều 35 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, trong trường hợp ly hôn giữa công dân Việt Nam cư trú ở khu vực biên giới với công dân nước láng giềng cùng cư trú ở khu vực biên giới với Việt Nam, thì thẩm quyền giải quyết sẽ thuộc về Toà án nhân dân cấp huyện. Điều này nhằm giảm áp lực cho toà án nhân dân cấp tỉnh và tạo điều kiện thuận lợi cho người dân sống ở khu vực biên giới.
Ngoài ra, theo Điểm c, khoản 1, Điều 40 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, nếu bị đơn không có nơi cư trú, làm việc, hoặc trụ sở ở Việt Nam, hoặc vụ án liên quan đến tranh chấp cấp dưỡng, nguyên đơn có quyền yêu cầu Tòa án nơi mình cư trú, làm việc, hoặc có trụ sở giải quyết. Điều này bảo đảm quyền lợi cho nguyên đơn khi không có nơi cư trú cố định tại Việt Nam. Do đó, đối với những vụ việc ly hôn có liên quan đến yếu tố nước ngoài, thường thì thẩm quyền giải quyết sẽ thuộc về Toà án nhân dân cấp tỉnh.
Hồ sơ yêu cầu giải quyết tranh chấp ly hôn
Dựa vào loại tranh chấp cụ thể, sẽ có các hồ sơ đi kèm tương ứng. Tuy nhiên, để khởi kiện ra Tòa án, người khởi kiện cần phải chuẩn bị một đơn khởi kiện đầy đủ, kèm theo các tài liệu và chứng cứ chứng minh quyền lợi hợp pháp của mình. Thông thường, những hồ sơ sau đây là cần thiết dưới đây:
- Đăng ký kết hôn (bản gốc) mất thì dùng bản Trích lục ly hôn;
- Hộ khẩu của hai vợ chồng (bản công chứng) hoặc xác nhận cư trú:
- Đăng ký khai sinh các con (bản sao)
- Căn cước công dân (bản sao);
- Giấy tờ tài sản chung (bản sao);
- Giấy tờ nghĩa vụ chung (nếu có);
- Chứng minh thu nhập, chỗ ở ổn định.
- Đơn ly hôn.
Thủ tục yêu cầu giải quyết tranh chấp ly hôn
Quy trình yêu cầu giải quyết tranh chấp ly hôn:
Bước 1: Người khởi kiện chuẩn bị hồ sơ và nộp đơn đến Tòa án nhân dân cấp có thẩm quyền, theo hướng dẫn chi tiết để yêu cầu giải quyết tranh chấp ly hôn.
Bước 2: Người khởi kiện thực hiện việc nộp tiền tạm ứng án phí theo quy định của pháp luật.
Bước 3: Tòa án sẽ phát ngôn thông báo thụ lý và tiến hành các thủ tục giải quyết theo đúng yêu cầu của bên khởi kiện.
Trong trường hợp cần sự hỗ trợ pháp lý, các bên có thể yêu cầu sự giúp đỡ của luật sư từ giai đoạn đầu, nhằm hỗ trợ trong việc chuẩn bị hồ sơ và tư vấn về các quy trình pháp lý liên quan. Điều này giúp đảm bảo rằng mọi thủ tục được tiến hành đúng quy định và các quyền lợi hợp pháp của bên liên quan được bảo vệ một cách tốt nhất.
Các công việc của luật sư SBLAW xử lý vụ án liên quan đến ly hôn
Luật sư tại Công ty SBLAW đảm nhận vai trò quan trọng trong quá trình giải quyết tranh chấp ly hôn, cam kết bảo vệ quyền lợi và công bằng cho các bên liên quan. Dưới đây là một số nhiệm vụ quan trọng mà luật sư Công ty SBLAW thực hiện trong quá trình giải quyết tranh chấp ly hôn cho khách hàng:
- Xác định quan hệ pháp luật và quan hệ pháp luật tranh chấp: Luật sư sẽ chi tiết nắm vững và phân tích các quy định pháp luật liên quan đến hôn nhân, gia đình, và ly hôn. Điều này giúp xác định cơ sở pháp lý và quyền lợi của các bên trong vụ án.
- Xác định đương sự và đối tượng tranh chấp: Luật sư sẽ rõ ràng xác định các bên tham gia vụ án, bao gồm cả người đệ đơn và người đáp đơn. Việc này đặc biệt quan trọng đối với vụ án liên quan đến ly hôn để đảm bảo quyền lợi của họ được bảo vệ.
- Xác định cấp Toà án có thẩm quyền: Luật sư sẽ xác định cụ thể cấp Toà án có thẩm quyền xử lý vụ án, liên quan đến vùng địa lý, quyền lợi được bảo vệ tại cấp tòa nào, và các yếu tố khác liên quan đến thẩm quyền.
- Hướng dẫn trình tự thủ tục tham gia giải quyết vụ án: Luật sư SBLAW sẽ hướng dẫn và hỗ trợ khách hàng về quy trình tham gia giải quyết vụ án tại Toà án, bao gồm việc nộp hồ sơ, thực hiện các thủ tục pháp lý và chuẩn bị cho các phiên tòa.
- Đại diện và trình bày quan điểm bảo vệ lợi ích khách hàng: Trong các phiên tòa, luật sư sẽ đại diện cho khách hàng và trình bày các quan điểm pháp lý và chứng cứ để bảo vệ quyền lợi và lợi ích của họ, đòi hỏi kỹ năng thuyết phục và phân tích sâu rộng của luật sư.
Công ty SBLAW cam kết cung cấp sự hỗ trợ hiệu quả nhất và nhanh nhất cho quý khách hàng có nhu cầu tư vấn giải quyết tranh chấp ly hôn.
