Trường hợp do các nguyên nhân khách quan, vé xổ số trúng thưởng bị rách rời nhưng vẫn còn đủ căn cứ để xác định hình dạng ban đầu, tính xác thực của tờ vé, vé không thuộc đối tượng nghi ngờ gian lận, vị trí rách rời không ảnh hưởng đến các yếu tố để xác định trúng thưởng thì công ty xổ số kiến thiết tổ chức thẩm tra xác minh và quyết định việc trả thưởng hay từ chối trả thưởng cho khách hàng. Tuy nhiên, các căn cứ này lại chưa được pháp luật quy định cụ thể. Điều này có dẫn đến cách hiểu các căn cứ này hoàn toàn phụ thuộc vào sự tự định đoạt của các công ty xổ số kiến thiết. Mời quý khách theo dõi nội dung bài viết của Luật sư Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch công ty luật SBLAW được đăng trên website của Luật sư Việt Nam như sau:
Điều kiện lĩnh thưởng xổ số trong pháp luật Việt Nam
Khoản 1, Điều 31, Thông tư số: 75/2013/TT-BTC ngày 04 tháng 06 năm 2023 của Bộ Tài chính hướng dẫn chi tiết về hoạt động kinh doanh xổ số quy định rằng, điều kiện vé xổ số lĩnh thưởng phải còn nguyên hình, nguyên khổ, không rách rời, không chắp vá không tẩy xoá, không sửa chữa và còn trong thời hạn lĩnh thưởng theo quy định. Quy định này cho thấy, điều kiện tiên quyết cần phải được đảm bảo của một tờ vé số trúng thưởng, đó là điều kiện về mặt hình thức.
Nếu nhìn nhận sự kiện mua vé số dưới góc độ là một giao dịch dân sự, việc xác định chính xác đối tượng của giao dịch này đóng vai trò quan trọng trong việc xem xét điều kiện có hiệu lực của nó. Bản chất bất cứ cá nhân nào khi mua vé số, thứ họ hướng đến trong giao dịch này không phải là chiếc vé mang tính vật lý mà chính là con số hiển thị trên tấm vé đó. Công ty hay đại lý xổ số bán vé số để thu về một khoản tiền và người mua bỏ ra một số tiền để đổi lấy tờ vé số với hy vọng trúng số. Một điều rõ ràng không cần để chứng minh, nếu trên tờ vé số không có dòng số quay thưởng thì không có một người nào bỏ tiền ra để mua về.
Như vậy, đối tượng mà các bên trong giao dịch mua bán vé số ở đây hướng đến là dòng số quay thưởng trên vé và chiếc vé hiển thị dòng số quay thưởng chỉ là biểu hiện vẻ bề ngoài của giao dịch dân sự này.
Điều này đặt ra vấn đề, Khoản 1 Điều 31 Thông tư số 75/2013/TT-BTC có đang quá đặt nặng về mặt hình thức của một giao dịch dân sự thuần túy hay không, trong khi hiện nay một giao dịch dân sự có thể được biểu hiện hình thức không chỉ bằng văn bản, mà còn có thể bằng lời nói mà thậm chí còn bằng cả thông điệp dữ liệu điện tử. Một cá nhân may mắn trúng thưởng xổ số độc đắc, là họ đã trúng số trên vé chứ không phải trúng vé có số.
Mặt khác, trường hợp do các nguyên nhân khách quan, vé xổ số trúng thưởng bị rách rời nhưng vẫn còn đủ căn cứ để xác định hình dạng ban đầu, tính xác thực của tờ vé, vé không thuộc đối tượng nghi ngờ gian lận, vị trí rách rời không ảnh hưởng đến các yếu tố để xác định trúng thưởng thì công ty xổ số kiến thiết tổ chức thẩm tra xác minh và quyết định việc trả thưởng hay từ chối trả thưởng cho khách hàng. Tuy nhiên, các căn cứ này lại chưa được pháp luật quy định cụ thể. Điều này có dẫn đến cách hiểu các căn cứ này hoàn toàn phụ thuộc vào sự tự định đoạt của các công ty xổ số kiến thiết.

Pháp luật của một số quốc gia về điều kiện lĩnh thưởng xổ số
Điều kiện để một cá nhân lĩnh thưởng khi trúng vé số tại Úc đó chứng minh được các vấn đề về nhân thân. Người có nhu cầu mua vé số, trước hết khi mua sẽ phải điền đầy đủ thông tin cá nhân. Khi cá nhân đó may mắn trúng thưởng, tiền thưởng sẽ được gửi vào tài khoản online của cá nhân đó. Khi muốn rút số tiền thưởng này ra, chủ tài khoản sẽ phải tiến hành chứng minh các vấn đề về nhân thân, chứng minh bản thân là người có tư cách sở hữu hợp pháp với số tiền trúng xổ số đó. Người trúng thưởng là công dân Úc thì có thể chứng minh những thông tin này bằng bằng lái xe hoặc passport nhà nước cấp cho công dân nước sở tại. Trong trường hợp cá nhân trúng thưởng không phải công dân Úc thì sẽ chứng minh bằng visa hoặc passport nơi họ mang quốc tịch.
Đối với người cao tuổi – nhóm người khó có thể bắt kịp được với sự phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, họ vẫn có thể mua xổ số dưới dạng vé nhưng trên mỗi vé sẽ có một mã được scan lại đi kèm với những thông tin của người mua trên hệ thống. Ngay cả khi những tờ vé số người mua bị mất hoặc bị hư hỏng, người mua hoàn toàn có thể điền vào mẫu đơn Lost or Damaged Ticket Search – một thủ tục cần thiết để định vị thông tin chủ sở hữu vé số trên hệ thống thông tin vé số.
Ở Hoa Kỳ, các quy định về xổ số thường được quản lý bởi từng bang, nhưng theo nguyên tắc chung là vé số bị hư hỏng hoặc rách có thể được xem xét nếu còn đủ thông tin để xác minh tính hợp lệ (như mã vạch, số vé, hoặc ngày phát hành). Cơ quan xổ số thường có quy trình xác minh riêng trước khi từ chối trả thưởng. Ví dụ, một trường hợp ở bang California, một người chơi vé số bị hư hỏng đã gửi vé cho cơ quan xổ số. Cơ quan này sử dụng công nghệ quét mã vạch và đối chiếu thông tin để xác định tính hợp lệ trước khi đưa ra quyết định.
Tương tự ở Anh, quy định xổ số quốc gia cho phép người mua vé hư hỏng nộp đơn yêu cầu xác minh. Vé phải còn đủ thông tin quan trọng để xác minh, chẳng hạn mã số, ngày phát hành, và giải thưởng.

Kiến nghị một số giải pháp
Thứ nhất, về pháp luật, bản chất của việc trúng vé số cần phải được nhìn nhận là trúng số trên vé chứ không phải trúng vé có số. Trong trường hợp vé số bị hư hỏng hoặc rách có thể được xem xét nếu còn đủ thông tin để xác minh tính hợp lệ thì người sở hữu tấm vé số vẫn nên được trả thưởng như bình thường thay vì quá đặt nặng vào hình thức bên ngoài hay chất lượng của tờ vé số. Những căn cứ để xác minh tính hợp lệ này cần phải được minh thị thành các quy định pháp luật cụ thể. Nếu việc xác định những căn cứ này được giao cho các công ty xổ số kiến thiết thì cần phải được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền và công bố công khai để cho mọi người cùng biết.
Thứ hai, đồng thời đáp ứng nhu cầu, đòi hỏi của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, cơ sở hạ tầng, kỹ thuật cần phải được nâng cấp phục vụ cho quá trình số hóa phục vụ cho hoạt động mua vé sổ và lĩnh thưởng vé số của người mua. Thông tin của người mua vé số cần phải được tích hợp với thông tin vé số và được mã hóa, lưu trữ và đương nhiên cũng phải đảm bảo yếu tố về bảo mật trên cơ sở yêu cầu đối với vấn đề bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Thứ ba, trong trường hợp điều kiện lĩnh thưởng vé số vẫn được duy trì, mang tính truyền thống như hiện nay.
Luật sư NGUYỄN THANH HÀ
Chủ tịch SBLaw
Nguồn: https://lsvn.vn/dieu-kien-linh-thuong-xo-so-trong-phap-luat-viet-nam-va-mot-so-kien-nghi-hoan-thien-a152942.html
|