Ngày 24/1/2025, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã ký Quyết định số 232/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Thành lập và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam, mở đường cho việc xây dựng một cơ chế quan trọng nhằm giảm phát thải khí nhà kính và thúc đẩy phát triển bền vững.
Tín chỉ carbon là gì?
Tín chỉ carbon (carbon credit) là một loại giấy phép hoặc chứng chỉ có thể giao dịch, cho phép chủ sở hữu phát thải một tấn CO₂ hoặc lượng tương đương của các khí nhà kính khác. Cơ chế này tạo điều kiện cho các doanh nghiệp vượt quá hạn ngạch phát thải mua tín chỉ từ những đơn vị phát thải thấp hơn, thúc đẩy việc giảm tổng lượng khí thải trong nền kinh tế.
Vì sao cần phát triển thị trường carbon tại Việt Nam?
Việc phát triển thị trường carbon tại Việt Nam mang lại nhiều lợi ích quan trọng:
- Thực hiện cam kết quốc tế: Góp phần đạt mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính đã cam kết trong Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) và hướng tới mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
- Tạo nguồn tài chính mới: Doanh nghiệp có thể tạo thu nhập từ việc bán tín chỉ carbon, khuyến khích đầu tư vào công nghệ xanh và sạch.
- Nâng cao năng lực cạnh tranh: Thúc đẩy chuyển đổi xanh, phát triển công nghệ phát thải thấp, giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Lợi ích của việc tham gia sàn giao dịch carbon đối với doanh nghiệp
- Đáp ứng quy định phát thải: Doanh nghiệp có thể dễ dàng giao dịch tín chỉ carbon trên một nền tảng minh bạch và hiệu quả, giúp tuân thủ các quy định về phát thải khí nhà kính một cách thuận lợi hơn.
- Nâng cao uy tín và thương hiệu: Việc tham gia sàn giao dịch thể hiện cam kết của doanh nghiệp đối với bảo vệ môi trường, qua đó tạo ấn tượng tích cực với khách hàng, đối tác và nhà đầu tư.
- Tối ưu chi phí: Doanh nghiệp có thể linh hoạt lựa chọn giữa việc đầu tư vào công nghệ giảm phát thải hoặc mua tín chỉ carbon từ các đơn vị khác, giúp cân đối tài chính một cách hiệu quả.
- Thúc đẩy đổi mới công nghệ: Việc giao dịch tín chỉ carbon tạo động lực cho doanh nghiệp nghiên cứu và áp dụng các công nghệ sạch, giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm tác động đến môi trường.
- Mở rộng cơ hội kinh doanh: Khi tham gia thị trường tín chỉ carbon, doanh nghiệp có thể tiếp cận các lĩnh vực tiềm năng như năng lượng tái tạo và công nghệ xanh, đồng thời thuận lợi hơn khi xuất khẩu hàng hóa vào các quốc gia có chính sách thuế carbon.
Lưu ý đối với doanh nghiệp có ý định đầu tư, kinh doanh trên sàn giao dịch carbon
Về chủ thể tham gia: Bao gồm các cơ sở phát thải khí nhà kính lớn thuộc danh mục phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính và được phân bổ hạn ngạch phát thải; các tổ chức, cá nhân đủ điều kiện tham gia mua bán tín chỉ carbon trên sàn giao dịch.
Về hàng hóa giao dịch: Gồm hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon.
- Hạn ngạch phát thải khí nhà kính: Được phân bổ cho các cơ sở theo danh mục do Thủ tướng Chính phủ ban hành, thông qua phương thức miễn phí hoặc đấu giá.
- Tín chỉ carbon: Bao gồm tín chỉ thu được từ các chương trình, dự án theo cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước và quốc tế, như Cơ chế phát triển sạch (CDM), Cơ chế tín chỉ chung (JCM) và theo Điều 6 Thỏa thuận Paris.
Về phương thức giao dịch: Thị trường carbon Việt Nam áp dụng giao dịch tập trung, với quy trình thanh toán chặt chẽ. Hạn ngạch phát thải và tín chỉ carbon có mã số duy nhất, niêm yết và khớp lệnh tự động trên sàn, được Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam xác nhận quyền sở hữu, đảm bảo minh bạch. Quy trình thanh toán: Hệ thống đối soát tự động, bên mua nộp tiền vào tài khoản ký quỹ trước khi giao dịch hoàn tất.
Giải pháp cho doanh nghiệp tham gia thị trường tín chỉ carbon
- Tìm hiểu cơ chế thị trường: Doanh nghiệp cần nghiên cứu các quy định pháp luật, tiêu chuẩn và quy trình chứng nhận để xác định hướng đi phù hợp với hoạt động của mình.
- Kiểm kê và quản lý phát thải: Doanh nghiệp phải đánh giá lượng phát thải hiện tại, xây dựng chiến lược giảm thiểu nhằm tuân thủ quy định và chuẩn bị tham gia thị trường ETS.
- Đào tạo nhân sự và ứng dụng công nghệ: Doanh nghiệp cần phát triển đội ngũ chuyên môn và áp dụng chuyển đổi số để theo dõi, báo cáo phát thải một cách minh bạch và hiệu quả.
- Triển khai dự án giảm phát thải: Doanh nghiệp nên thực hiện các dự án tạo tín chỉ carbon để giao dịch, vừa mang lại lợi ích kinh tế vừa nâng cao uy tín trên thị trường.
Kết luận, thị trường carbon mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam trong việc tạo nguồn thu từ tín chỉ carbon, thu hút đầu tư vào công nghệ xanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế. Tuy nhiên, doanh nghiệp cũng đối mặt với thách thức như chi phí tuân thủ cao, rủi ro biến động giá tín chỉ và yêu cầu minh bạch trong giao dịch. Để tận dụng cơ hội, doanh nghiệp cần chiến lược dài hạn, đầu tư vào giảm phát thải và cập nhật chính sách để tham gia thị trường hiệu quả.
Tham khảo thêm >> https://vi.sblaw.vn/blog/doanh-nghiep/
