Tôi là người Thổ Nhĩ Kỳ và vợ cũ của tôi là người Hàn. Chúng tôi kết hôn tại Hàn Quốc vào năm 2020 và hiện cả hai đang sinh sống tại Việt Nam với tư cách người nước ngoài có thẻ tạm trú. Do phát sinh mâu thuẫn không thể hòa giải, chúng tôi quyết định ly hôn. Xin hỏi, chúng tôi có thể tiến hành ly hôn tại Việt Nam hay không?
Trả lời:
Về Hiệp định tương trợ tư pháp giữa Việt Nam với Thổ Nhĩ Kỳ và Hàn Quốc
Tính đến thời điểm hiện tại thì Việt Nam và Hàn Quốc chỉ mới ký Hiệp định tương trợ tư pháp về hình sự giữa hai nước. Tuy nhiên, vấn đề liên quan đến ly hôn, thì cần phải điều chỉnh bởi Hiệp định tương trợ tư pháp về dân sự. Vì vậy, giữa hai quốc gia chưa có khung pháp lý điều chỉnh về việc ly hôn trong trường hợp này.
Ngoài ra, cũng chưa có Hiệp định tương trợ tư pháp về dân sự nào giữa Việt Nam với Thổ Nhĩ Kỳ.
Điều này đồng nghĩa rằng giữa Việt Nam và hai quốc gia nói trên chưa tồn tại một khuôn khổ pháp lý song phương để giải quyết việc ly hôn theo hướng công nhận hoặc hỗ trợ pháp lý lẫn nhau. Vì vậy, trong trường hợp này, pháp luật Việt Nam sẽ được áp dụng nếu việc ly hôn được yêu cầu và tiến hành tại Việt Nam, tuy nhiên phải xét đến điều kiện cụ thể theo quy định của pháp luật Việt Nam.
Thẩm quyền của Tòa án Việt Nam trong các vụ ly hôn có yếu tố nước ngoài
Theo quy định tại Khoản 25 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014:
“Quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài là quan hệ hôn nhân và gia đình mà trong đó ít nhất một bên là người nước ngoài”.
Trường hợp của Quý khách là quan hệ hôn nhân giữa hai người nước ngoài, nên được xem là quan hệ hôn nhân có yếu tố nước ngoài.
Về thẩm quyền giải quyết ly hôn, Khoản 1 Điều 127 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định:
“Việc ly hôn giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài, giữa người nước ngoài với nhau thường trú tại Việt Nam được giải quyết tại cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam theo quy định của Luật này.”
Theo đó, điều kiện bắt buộc để Tòa án Việt Nam có thẩm quyền giải quyết việc ly hôn giữa hai người nước ngoài là cả hai người phải đang thường trú tại Việt Nam.
Làm rõ khái niệm cư trú theo pháp luật Việt Nam
Căn cứ vào Khoản 2 Điều 2 Luật Cư trú 2020, quy định về hoạt động cư trú như sau:
“Cư trú là việc công dân sinh sống tại một địa điểm thuộc đơn vị hành chính cấp xã hoặc đơn vị hành chính cấp huyện ở nơi không có đơn vị hành chính cấp xã (sau đây gọi chung là đơn vị hành chính cấp xã)”
Theo đó, cũng tại Khoản 8 và 9 Điều này, cũng thể hiện rõ về
- Nơi thường trú: là “nơi công dân sinh sống ổn định, lâu dài và đã được đăng ký thường trú”;
- Nơi tạm trú: “Nơi tạm trú là nơi công dân sinh sống trong một khoảng thời gian nhất định ngoài nơi thường trú và đã được đăng ký tạm trú.”
Do đó, hình thức cư trú theo thẻ tạm trú của người nước ngoài, không được xem xét là thường trú tại Việt Nam.
Kết luận:
Do đó, Tòa án Việt Nam không có thẩm quyền giải quyết vụ việc ly hôn giữa hai bên trong trường hợp này. Quý khách có thể xem xét tiến hành thủ tục ly hôn tại quốc gia nơi hai người đã đăng ký kết hôn (tức là Hàn Quốc); hoặc Quốc gia mà mỗi người mang quốc tịch (tức là Thổ Nhĩ Kỳ hoặc Hàn Quốc).
Việc lựa chọn khu vực tài phán phù hợp sẽ phụ thuộc vào điều kiện cư trú, quy định của từng quốc gia về thẩm quyền tòa án và luật điều chỉnh ly hôn.
