Mạnh tay hơn để những vi phạm bản quyền phần mềm máy tính không còn 'tự tung, tự tác'

“Lần đầu tiên trong lịch sử lập pháp hình sự Việt Nam, Bộ luật Hình sự (BLHS)năm 2015 đã bổ sung chế định trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại. Theo đó, từ ngày 1/1/2018, pháp nhân thương mại phải chịu trách nhiệm hình sự cho các tội xâm phạm do doanh nghiệp thực hiện. Pháp nhân thương mại chịu trách nhiệm hình sự về hành vi xâm phạm quyền tác giả hoặc quyền liên quan, xâm phạm nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý”, một đại diện văn phòng Luật cho biết.

Cũng theo đại diện này, điều 225 quy định về tội “Xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan” cũng có sửa đổi. Cụ thể,cá nhân phạm tội này bị phạt cải tạo không giam giữ 3 năm hoặc phạt tù tới 5 năm; còn pháp nhân thương mại phạm tội này bị phạt từ 300 triệu - 1 tỷ đồng. Trường hợp phạm tội hai lần trở lên, hàng hóa vi phạm trị giá 500 triệu trở lên có thể bị phạt tới 3 tỷ đồng hoặc đình chỉ hoạt động đến 2 năm. Ngoài ra, có thể áp dụng thêm nhiều hình phạt cho một pháp nhân thương mại như đình chỉ hoạt động, tạm ngừng hoạt động, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định, cấm huy động vốn.

Ngoài ra, BLHS sửa đổi cũng quy định rõ về các dấu hiệu của các tội xâm phạm liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ. Ngoài dấu hiệu “trên quy mô thương mại”, BLHS sửa đổi còn sử dụng các dấu hiệu khác để giải quyết các tội xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ như lợi ích bất hợp pháp, tổn thất/thiệt hại của chủ thể/chủ sở hữu quyền tác giả. Thêm vào đó, lịch sử vi phạm hình sự hoặc vi phạm hành chính của doanh nghiệp vi phạm cũng sẽ là cơ sở pháp lý để giải quyết vi phạm. Số lượng các dấu hiệu này đã được chỉ rõ nên chủ sở hữu cũng như các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền sẽ dễ dàng giải quyết hành vi xâm phạm quyền SHTT.

Đánh giá về BLHS 2015 (sửa đổi) với những bước tiến lớn khi xử lý tội Xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan, trong đó có phần mềm máy tính, luật sư Phạm Duy Khương nói:” Điều này rất quan trọng trong việc chống lại hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ vì thực tiễn giải quyết các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ nhiều năm qua cho thấy, hầu hết các trường hợp vi phạm trong giai đoạn này đều thực hiện bởi pháp nhân thương mại, thậm chí các pháp nhân thương mại đó còn được thành lập và hoạt động vì mục đích xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ được bảo hộ ở Việt Nam. Đã đến lúc những vi phạm bản quyền cần phải đặt trong vòng kiểm soát và chịu chế tài đủ mạnh dựa trên hậu quả mà hành vi đó gây ra để đảm bảo những tài sản trí tuệ do người khác đầu tư công sức và kinh phí được bảo vệ. Hy vọng với các quy định mới, tiến bộ, BLHS 2015 (sửa đổi) khi có hiệu lực thi hành sẽ trở thành cơ sở pháp lý hữu hiệu chống lại các tội xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ ở Việt Nam”.

Cơ quan chức năng đồng loạt vào cuộc

Ngay trước Tết Nguyên đán, ngày 5/2/2018, Cục trưởng Cục bản quyền tác giả Bùi Nguyên Hùng đã ký một văn bản về việc “khuyến nghị sử dụng chương trình máy tính tuân thủ các quy định pháp luật về quyền tác giả và tránh nguy cơ bị tấn công mạng”. Văn bản đã được gửi tới hàng nghìn doanh nghiệp trên cả nước, như một sự cảnh báo từ cơ quan chức năng.

Văn bản nêu rõ: Trong thời gian qua, công tác thực thi, bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan nói chung và quyền tác giả đối với chương trình máy tính nói riêng đã từng bước đạt được kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm quyền tác giả chương trình máy tính còn diễn ra với các hình thức và mức độ vi phạm khác nhau. Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này là nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của nhiều cá nhân, tổ chức khai thác và sử dụng chương trình máy tính còn nhiều hạn chế”.