Luật Doanh nghiệp 2020 tác động như thế nào tới hoạt động M&A?

Nội dung bài viết

Trước sự thay đổi của Luật Doanh nghiệp, Luật sư Nguyễn Thanh Hà – Chủ tịch Công ty Luật TNHH SB Law đã có bài phỏng vấn liên quan đến tác động của Luật Doanh nghiệp 2020 đến hoạt động M&A. SB Law trân trọng gửi đến độc giả toàn văn bài phỏng vấn dưới đây.

Dưới sự tác động của Luật Doanh nghiệp 2020, trong thời gian tới, sáp nhập và hợp nhất vẫn không phải là các phương thức M&A được lựa chọn nhiều ở Việt Nam.

Hoạt động mua bán – sáp nhập doanh nghiệp (hay còn gọi là M&A), là hoạt động giành quyền kiểm soát doanh nghiệp khác thông qua hình thức sáp nhập hay mua lại một phần hoặc toàn bộ doanh nghiệp. Xuất hiện tại Việt Nam từ khoảng những năm 1990 tuy nhiên M&A mới chỉ thực sự nở nộ trong một vài năm trở lại đây với nhiều thương vụ đình đám như: Central Group mua lại Big C, VIB thâu tóm ngân hàng CBA, …

Nhận thấy M&A sẽ trở thành xu thế trong nền kinh tế phát triển nhanh và thu hút vốn đầu tư lớn. Các nhà làm luật đã soạn thảo, ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh hoạt động M&A, trong đó, có Luật Doanh nghiệp 2020.

Mục tiêu lớn nhất của Luật Doanh nghiệp 2020 là nâng cao khuôn khổ quản trị của doanh nghiệp nên có tác động lớn đến M&A.

Thứ nhất, việc chào bán cổ phần riêng lẻ của công ty cổ phần không phải là công ty đại chúng

Trước đây, theo quy định tại Luật Doanh nghiệp 2014, trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày ra quyết định chào bán cổ phần riêng lẻ, công ty phải thông báo việc chào bán cổ phần riêng lẻ với Cơ quan đăng ký kinh doanh.

Kể từ ngày 01/01/2021, Luật Doanh nghiệp 2020 đã bãi bỏ quy định phải đăng ký với cơ quan đăng ký kinh doanh khi chào bán cổ phần riêng lẻ đối với các công ty cổ phần không phải là công ty đại chúng, cụ thể là Điều 125. Như vậy, việc bãi bỏ quy định trên sẽ giúp các nhà đầu tư nhanh chóng hoàn thiện một thương vụ M&A nếu tiến hành theo phương thức này.

Bên cạnh đó, khi chào bán cổ phần dự kiến phát hành, cổ đông hiện hữu sẽ được quyền ưu tiên tiến hành mua hoặc chuyển quyền ưu tiên đó cho người khác trong vòng 15 ngày theo luật định. Theo đó, để tiến hành xúc tiến nhanh chóng giao dịch M&A, bên mua có thể thỏa thuận với bên bán về việc bên bán sẽ bố trí một cách minh bạch để cổ đông hiện hữu rút ngắn thời gian thực hiện quyền ưu tiên mua cổ phần qua đó giao dịch cũng mau chóng được hoàn tất.

Luật cũng quy định nhà đầu tư khi mua số cổ phần còn lại sẽ “không được thuận lợi hơn” sau khi cổ đông hiện hữu không mua hết, tuy nhiên đối với ngoại lệ “trừ trường hợp đại hội đồng cổ đông có chấp thuận khác” thì các bên có thể thương lượng điều kiện chào bán cổ phần có lợi hơn cho phía nhà đầu tư.

Thứ hai, về hoạt động sáp nhập và hợp nhất

Lợi ích của M&A theo phương thức sáp nhập hợp nhất là các bên không phải thực hiện thủ tục hành chính mà sẽ trực tiếp kế thừa các thương quyền, đặc biệt là các loại giấy phép. Bên sáp nhập hợp nhất “đương nhiên” có các thương quyền đó và trong trường hợp này, việc đăng ký quyền sở hữu tài sản chỉ mang tính phái sinh.

Điều 200 và 201 Luật Doanh nghiệp 2020 đã nhấn mạnh về tính kế thừa đối với hoạt động hợp nhất – sáp nhập. Cụ thể: Công ty hợp nhất đương nhiên kế thừa toàn bộ quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của công ty bị hợp nhất theo hợp đồng hợp nhất công ty, công ty nhận sáp nhập đương nhiên kế thừa toàn bộ quyền, nghĩa vụ, và lợi ích hợp pháp của công ty bị sáp nhập theo hợp đồng sáp nhập. Ví dụ như: giấy phép kinh doanh, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, …

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng song song với quyền, các nghĩa vụ về các khoản nợ chưa thanh toán và các nghĩa vụ tài sản khác của công ty bị sáp nhập cũng được chuyển giao và nhà đầu tư sẽ phải gánh chịu. Do đó trong quan hệ giao dịch hợp nhất sáp nhập, bên mua cần chú ý tới những vấn đề này để tránh rủi ro lớn về mặt thương mại và rủi ro về pháp lý.

Do đó, hoạt động sáp nhập, hợp nhất được đánh giá vẫn còn tồn tại một số hạn chế khiến phương thức này khó trở thành phương thức M&A được lựa chọn nhiều đó là: Thủ tục quyết toán thuế và các nghĩa vụ tài chính khác phức tạp, tốn nhiều thời gian; Khó xác định được thời điểm hiệu lực của hợp nhất sáp nhập.

Thứ ba, M&A theo phương thức mua bán tài sản và quy định đối với cổ đông chi phối

Mua – bán tài sản trong M&A là cách thức mà bên mua có quyền sở hữu đối với tài sản mà bên bán đem ra bán. Về bản chất mục tiêu mà bên mua hướng đến trong giao dịch này là hoạt động kinh doanh cụ thể chứ không phải chỉ đơn thuần là các tài sản riêng lẻ.

Khoản 3 Điều 167 Luật Doanh nghiệp 2020 quy định hợp đồng bán tài sản có giá trị lớn hơn 10% tổng giá trị tài sản của doanh nghiệp ghi trong báo cáo tài chính gần nhất giữa công ty và cổ đông sở hữu từ 51% tổng số cổ phần có quyền biểu quyết trở lên hoặc người có liên quan của cổ đông đó sẽ phải được đại hội đồng cổ đông chấp thuận. Cổ đông đó sẽ không có quyền biểu quyết đối với giao dịch, quyền lợi của nhà đầu tư nhỏ lẻ qua đó sẽ được đảm bảo.

Như vậy, cổ đông chi phối khi tham gia giao dịch M&A theo phương thức bán tài sản sẽ cần phải được sự chấp thuận từ đại hội đồng cổ đông dù rằng giá trị giao dịch không đạt mức 35% tổng giá trị tài sản trở lên được ghi trong báo cáo tài chính gần nhất của công ty. Không chỉ áp dụng đối với giao dịch giữa công ty và cổ đông chi phối, điều khoản này còn quy định với người có liên quan của cổ đông chi phối.

Thứ tư, quyền biểu quyết của cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi

Điều 148 Luật Doanh nghiệp 2020 quy định Dự án đầu tư hoặc bán tài sản có giá trị từ 35% tổng giá trị tài sản trở lên được ghi trong báo cáo tài chính gần nhất của công ty, trừ trường hợp Điều lệ công ty quy định tỷ lệ hoặc giá trị khác sẽ cần sự chấp thuận của số cổ đông sở hữu 65% tổng số phiếu biểu quyết trở lên của tất cả cổ đông dự họp tán thành.

Ngoài ra, Điều này cũng quy định nghị quyết đại hội đồng cổ đông về nội dung làm thay đổi bất lợi quyền và nghĩa vụ của cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi chỉ được thông qua nếu được số cổ đông ưu đãi cùng loại dự họp sở hữu từ 75% tổng số cổ phần ưu đãi loại đó trở lên tán thành hoặc được các cổ đông ưu đãi cùng loại sở hữu từ 75% tổng số cổ phần ưu đãi loại đó trở lên tán thành trong trường hợp thông qua nghị quyết dưới hình thức lấy ý kiến bằng văn bản.

Theo đó, Luật Doanh nghiệp 2020 đã cụ thể hóa việc bảo vệ quyền lợi của các cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi bằng cách quy định nếu giao dịch sáp nhập, hợp nhất dẫn đến làm thay đổi bất lợi quyền và nghĩa vụ của cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi có thể sẽ cần phải được cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi tương ứng chấp thuận với tỷ lệ biểu quyết cao hơn so với nghị quyết của đại hội đồng cổ đông về giao dịch sáp nhập, hợp nhất thông thường.

Tóm lại, khi tham gia một giao dịch M&A, việc định giá doanh nghiệp là rất quan trọng, các khoản nợ, khoản thu chi, hợp đồng với bên thứ ba cũng như báo cáo tài chính cần được xác định rõ ràng, tùy vào mục tiêu ban đầu để đưa ra đánh giá, nhận định. Doanh nghiệp cần quan tâm tới các tranh chấp hiện hữu hoặc tồn tại nguy cơ tranh chấp của doanh nghiệp đang vướng phải với bên thứ ba.

Bên cạnh đó, mục tiêu chính của một thương vụ M&A là hướng đến lợi ích thương mại, khả năng kiểm soát công ty… Do đó, để giảm thiểu rủi ro pháp lý với nhà đầu tư, điều kiện về cổ phần mới được phát hành cho nhà đầu tư trong hợp đồng cần được quy định rõ ràng giữa các bên.

Bạn đọc có thể xem thêm tại: https://enternews.vn/luat-doanh-nghiep-2020-tac-dong-nhu-the-nao-toi-hoat-dong-m-a-194318.html

0/5 (0 Reviews)

Tư vấn pháp lý

Liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ tư vấn 24/7

    Bài viết liên quan