Ngày 12/08/2023, Luật sư Nguyễn Thanh Hà được mời đến tham dự buổi talkshow chương trình " Kinh doanh và Pháp luật". Đây là chương trình được phát sóng trên đài truyền hình quốc gia VTV2. Chủ đề lần này là " Lựa chọn đối tác thành lập liên danh nhà thầu". Trong vấn đề này, các doanh nghiệp cần lưu ý những gì? Dưới đây là những chia sẻ của luật sư.
Câu hỏi 1: Thưa ông Hà, trong tình huống trên, công ty T đã khởi kiện công ty C vì đơn phương chấm dứt thỏa thuận hợp tác để tham gia đấu thầu. Tuy nhiên, Công ty C lại cho rằng vì hai bên chưa trúng thầu nên chưa thể được coi là liên danh và chưa phát sinh quyền và nghĩa vụ liên quan. Liệu lập luận của công ty C có đủ để bác bỏ yêu cầu khởi kiện của công ty T không, thưa ông?
Trả lời:
Liên danh trong đấu thầu là một hình thức hợp tác trên danh nghĩa của nhiều nhà thầu để cùng tham gia đấu thầu hoặc thực hiện một công trình xây dựng hoặc một dự án nào đó khi mà điều kiện năng lực của một nhà thầu độc lập không đủ để đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu.
Hợp đồng liên danh, thỏa thuận liên danh của các nhà thầu phải được lập thành văn bản và được tất cả các người đại diện theo pháp luật hoặc người đại diện hợp pháp theo ủy quyền của từng thành viên liên danh đóng dấu, ký tên lần lượt theo thứ tự ghi nhận trong thỏa thuận.
Trong tình huống trên, Công ty T và Công ty C ký biên bản thỏa thuận hợp tác để tham gia đấu thầu cho gói thầu thi công thuộc dự án “Đầu tư xây dựng Cảng L” - đây là thỏa thuận sơ bộ ban đầu giữa Công ty T và Công ty C để các bên tiến hành các bước tiếp theo là tìm kiếm đối tác, ký kết liên danh, chuẩn bị hồ sơ dự thầu…. Vì vậy, chưa phát sinh quyền và nghĩa vụ của thành viên liên danh.
Theo đó, việc Công ty C lập luận rằng vì hai bên chưa trúng thầu nên chưa thể được coi là liên danh và chưa phát sinh quyền và nghĩa vụ liên quan là chưa đủ để bác bỏ yêu cầu khởi kiện của Công ty T.
Câu hỏi 2: Thưa ông Hà, vậy trong trường hợp một bên trong liên danh không thể thực hiện công việc của mình do lỗi của chủ đầu tư và xin chấm dứt hợp đồng thì việc các thành viên còn lại tiếp tục thực hiện phần công việc của thành viên đó có hợp lý không, thưa ông?
Trả lời:
Việc các thành viên còn lại tiếp tục thực hiện phần công việc của thành viên đó có hợp lý hay không còn phụ thuộc vào một số yếu tố. Thứ nhất là thỏa thuận giữa các bên liên danh về trách nhiệm của các bên khi một bên liên danh không thể thực hiện công việc của mình và chấm dứt hợp đồng. Thứ hai là thỏa thuận giữa các nhà đầu tư liên danh với chủ đầu tư khi có trường hợp xin chấm dứt hợp đồng như trên. Chủ đầu tư cần phải có các biện pháp khắc phục lỗi do mình gây ra.
Câu hỏi 3: Thưa ông Hà, vậy qua tình huống tranh chấp trên, các bên có thể rút ra bài học gì, thưa ông?
Trả lời:
Từ tình huống trên, các bên có thể chú ý một số vấn đề khi liên danh đấu thầu cụ thể:
Từ phía công ty C: Lựa chọn cẩn thận đối tác liên danh. Khi có ý định lựa chọn đối tác liên danh đấu thầu, nhà đầu tư cần xem xét và tìm hiểu kỹ về hồ sơ năng lực và thông tin hoạt động kinh doanh của đối tác
Từ phía công ty T: Chú ý đối chiếu tình hình hoạt động kinh doanh, hồ sơ năng lực của công ty với các điều kiện và tiêu chuẩn tham gia liên danh đấu một cách kỹ lưỡng. Từ đó có thể xác định công ty có phù hợp liên danh đầu tư hay không.
Trước khi ký hợp đồng liên danh chính thức, trong giai đoạn mời thời, các bên cũng cần ký các thỏa thuận ràng buộc trách nhiệm. Và trong hợp đồng chính thức nên có thỏa thuận chi tiết về cơ chế giải quyết tranh chấp trong trường hợp có phát sinh tranh chấp.
Câu hỏi 4: Thưa ông Hà, theo ông, những liên danh thầu “trên danh nghĩa” như vậy còn có thể gây hệ lụy gì cho chủ đầu tư hay dự án đầu tư không, thưa ông?
Trả lời:
Liên danh thầu “trên danh nghĩa” có thể gây ra nhiều vấn đề và hệ lụy cho chủ đầu tư hoặc dự án đầu tư. Dưới đây là một số hệ lụy tiềm ẩn:
Thứ nhất, pháp lý và tài chính:
- Trách nhiệm pháp lý: Trong một liên danh thầu chính thức, các thành viên chịu trách nhiệm pháp lý cho công việc của mình theo phân chia công việc đã được xác định trong hợp đồng. Tuy nhiên, trong liên danh thầu "trên danh nghĩa", trách nhiệm pháp lý có thể không được xác định rõ ràng, gây khó khăn trong việc giải quyết tranh chấp hoặc xử lý sự cố.
- Tài chính: Khi một thành viên trong liên danh thầu không thể thực hiện công việc, có thể dẫn đến khả năng chủ đầu tư hoặc các thành viên còn lại phải chịu thêm chi phí hoặc trách nhiệm tài chính để bù đắp cho việc thiếu hụt.
Thứ hai, về chất lượng và hiệu suất:
- Chất lượng công việc: Khi một thành viên không thể thực hiện công việc của mình, chất lượng tổng thể của dự án có thể bị ảnh hưởng do việc phải tìm cách thay thế hoặc hoàn thành công việc bị thiếu sót.
- Hiệu suất: Liên danh thầu "trên danh nghĩa" có thể gây ra sự không hiệu quả trong quản lý dự án và phân chia công việc, dẫn đến việc không đảm bảo tiến độ và hoàn thành dự án đúng hẹn.
Thứ ba, hình ảnh và uy tín:
- Hình ảnh công ty: Chủ đầu tư có thể phải đối mặt với vấn đề liên quan đến hình ảnh và uy tín nếu liên danh thầu "trên danh nghĩa" không đáp ứng được yêu cầu dự án hoặc gây ra sự cố.
- Uy tín: Nếu dự án gặp vấn đề liên quan đến liên danh thầu, có thể ảnh hưởng đến uy tín của chủ đầu tư và các bên liên quan.
Thứ tư, về tranh chấp và tiến độ dự án:
- Tranh chấp hợp đồng: Liên danh thầu "trên danh nghĩa" có thể dẫn đến các tranh chấp pháp lý liên quan đến việc thực hiện và chấm dứt hợp đồng, gây lãng phí thời gian và tài nguyên.
- Chậm trễ dự án: Nếu một bên không thể hoàn thành công việc của mình, dự án có thể bị kéo dài hoặc gặp khó khăn trong việc đáp ứng tiến độ.
Như vậy, liên danh thầu "trên danh nghĩa" không chỉ ảnh hưởng đến khả năng thực hiện dự án mà còn có thể gây ra nhiều hệ lụy và vấn đề pháp lý, tài chính, và quản lý.
Câu hỏi 5: Vậy thưa ông Hà, ông có lời khuyên gì cho các bên trong liên danh thầu để tránh các rủi ro trong quá trình dự thầu và thực hiện dự án, thưa ông?
Trả lời:
Để tránh các rủi ro trong quá trình dự thầu và thực hiện dự án trong một liên danh thầu, trước khi tạo liên danh thầu, hãy tìm hiểu kỹ về đối tác và đảm bảo rằng họ có năng lực, kinh nghiệm và tài chính đủ để tham gia vào dự án.
Thứ hai, tạo hợp đồng liên danh rõ ràng và chi tiết về việc phân công công việc, trách nhiệm, quyền lợi và trách nhiệm pháp lý của mỗi thành viên trong dự án. Lưu ý xác định phương thức giải quyết các tranh chấp có thể phát sinh giữa các bên trong liên danh thầu.
Thứ ba, đảm bảo rằng việc phân chia công việc giữa các thành viên trong liên danh thầu là hợp lý và phù hợp với năng lực của mỗi bên. Mỗi thành viên cần biết rõ trách nhiệm của mình và cần phải tuân thủ các cam kết trong hợp đồng.
Thứ tư, theo dõi tài chính của dự án một cách cẩn thận, đảm bảo rằng các khoản tiền được quản lý và sử dụng một cách hiệu quả. Các bên cần thường xuyên giao tiếp với nhau và cập nhật về tiến độ dự án, vấn đề phát sinh và các quyết định quan trọng.
Thứ năm, cần đảm bảo rằng các hoạt động của liên danh thầu tuân thủ luật pháp và các quy định liên quan trong quá trình dự thầu và thực hiện dự án.
Đồng thời, hãy tìm sự tư vấn từ luật sư, chuyên gia pháp lý hoặc chuyên gia tài chính để đảm bảo rằng tất cả các khía cạnh của liên danh thầu được quản lý một cách chính xác và hiệu quả.
Thành công của một liên danh thầu đòi hỏi sự hợp tác, quản lý cẩn thận và tuân thủ các nguyên tắc kỷ luật và pháp lý.
