Theo thống kê, hiện số nợ Bảo hiểm xã hội (BHXH) của các doanh nghiệp lên đến con số hơn 14.000 tỷ đồng, đặc biệt trong đó có 1.400 tỷ là nợ khó đòi do doanh nghiệp có chủ bỏ trốn, giải thể hoặc phá sản. Trong tình trạng đã có cảnh báo về vỡ quỹ BHXH thì việc nợ đọng BHXH không những thất thu một số tiền lớn phục vụ an sinh xã hội mà điều này đang ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của hàng chục nghìn lao động.
Hiện việc xử lý tình trạng nợ BHXH đang gặp rất nhiều khó khăn do vướng luật, do sự phối hợp thiếu chặt chẽ, đồng bộ từ các cơ quan chức năng. Khởi kiện doanh nghiệp cố tình chây ỳ nợ, trốn đóng BHXH đang được nhiều địa phương đẩy mạnh, tuy nhiên giải pháp này gần như đang bế tắc.
14.000 tỷ đồng là số tiền doanh nghiệp nợ BHXH, trong đó 1.400 tỷ là nợ khó đòi hàng chục nghìn lao động đang bị ảnh hưởng quyền lợi trong khi cảnh báo về vỡ quỹ BHXH đã có.BHXH Việt Nam đã cung cấp hơn 1.100 vụ hồ sơ doanh nghiệp nợ đọng BHXH cho Tổng LĐLĐ Việt Nam để khởi kiện theo thẩm quyền. Đã có 39/63 Liên đoàn Lao động tỉnh, thành phố nộp đơn khởi kiện ra tòa với 77 vụ. Tuy nhiên, đã có 17 vụ tòa án trả lại với nhiều lý do.
Giải quyết tình trạng chây ỳ, trốn đóng BHXH của DN đang gặp rất nhiều khó khăn, trong đó giải pháp khởi kiện được cho là khả thi nhất cũng gần như dậm chân tại chỗ.
Trao đổi ANTV, ông Nguyễn Trí Đại,Trưởng ban Thu,BHXH Việt Nam đã khẳng định, từ khi Luật BHXH có hiệu lực, việc khởi kiến các doanh nghiệp nợ, trốn đóng BHXH hiện nay đang gặp rất nhều khó khăn, vướng mắc. Ông Nguyễn Trí Đại nói, hiện nay, việc khởi kiện các doanh nghiệp do tổ chức Công đoàn phụ trách việc khởi kiện, yêu cầu khi quyền lợi người lao động bị xâm phạm, tức người lao động phải trực tiếp có đơn khiếu kiện các doanh nghiệp qua các tổ chức Công đoàn cơ sở lúc đó Công đoàn cơ sở mới mới trực tiếp tiến hành khởi kiện doanh nghiệp thì lúc đó công việc khởi kiện mới được thực hiện. Đây là một trong những vướng mắc nhất trong việc khởi kiện hiện nay.
Theo ông Đỗ Văn Sinh, nguyên Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam cho rằng, rõ ràng hiện nay tình trạng trốn đóng BHXH xảy ra rất là nhiều và trở thành đại dịch, chúng ta cũng đã triển khai rất nhiều biện pháp nhưng chưa đủ sức răn đe ví dụ thanh tra, kiểm tra, thậm chí khởi kiện đưa ra tòa rồi nhưng vẫn chưa đủ sức răn đe.
Công tác khởi kiện hiện nay chưa được thuận lợi. Chính vì vậy đối với công tác đôn đốc nợ đọng đối với các doanh nghiệp nợ đọng thì phía cơ quan BHXH chúng tôi sẽ tập trung vào công tác thanh tra, kiểm tra và đôn đốc nợ đọng đối với các doanh nghiệp. Ông Nguyễn Trí Đại cho biết thêm.
Những khó khăn, vướng mắc trong việc khởi kiện các doanh nghiệp cố ý chây ỳ nợ, trốn đóng BHXH, gây thất thoát lớn cho ngân sách Nhà nước cũng như gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới quyền lợi của rất nhiều người lao động.
Bế tắc giải pháp khởi kiện doanh nghiệp nợ đọng BHXH
Liên đoàn lao động quận Hoàng Mai mới chỉ khởi kiện 6 doanh nghiệp ra tòa. Tuy nhiên việc triển khai để khởi kiện vướng nhiều khó khăn, bất cập khiến cho công tác hoàn thiện hồ sơ gặp nhiều lúng túng. Tính đến tháng 2 năm nay, doanh nghiệp nợ BHXH trên địa bàn quận Hoàng Mai là 2.300 đơn vị và số tiền nợ lên đến 198 tỷ.
Bà Nguyễn Thị Thúy, Phó Chủ tịch Liên đoàn lao động Quận Hoàng Mai - Hà Nội cho biết, BHXH quận Hoàng Mai cũng đã cung cấp đầy đủ các chứng cứ cũng như danh sách các doanh nghiệp nợ đọng BHXH nhiều để liên đoàn lao động quận lập hồ sơ và gửi sang bên toàn án của quận nhưng chưa được xử kiện và chưa có một tòa án nào trên địa bàn thành phố Hà Nội xử kiện các vụ kiện liên quan tới các doanh nghiệp nợ đọng BHXH
Không chỉ với riêng quận Hoàng Mai, mà hiện nay Liên đoàn lao động cả nước đều gặp khó khăn trong công tác khởi kiện. Thực tế năng lực, trình độ đội ngũ cán bộ công đoàn cơ sở hiện nay khó có thể thực hiện việc khởi kiện, tham gia tố tụng. Trong khi đó, lại thiếu một văn bản pháp luật hướng dẫn cụ thể về quy trình, điều kiện pháp lý để công đoàn cơ sở có thể đại diện khởi kiện một vụ tranh chấp lao động tập thể ra tòa án. Cùng với đó công đoàn cấp trên chỉ được khởi kiện khi có giấy ủy quyền của công đoàn cơ sở hoặc người lao động... Với những khó khăn đó, đòi hỏi công tác phối hợp giữa BHXH với công đoàn cần phải liên kết, hỗ trợ để thực sự khởi kiện được những doanh nghiệp trây ỳ
Ông Nguyễn Văn Ngọc Liên đoàn lao động Quận Hoàng Mai- Hà Nội cho biết, để người lao động ủy quyền cho công đoàn thì hiện giờ người lao động chỉ những người họ đã chấm dứt hợp đồng lao động, thôi việc ở doanh nghiệp đó thì họ mới chủ động, mới tự tin chứ những người lao động đang làm việc tại công ty thì họ rất e dè trong việc khởi kiện hoặc ủy quyền cho công đoàn khởi kiện. Chính vì vậy các cán bộ công đoàn vẫn mong muốn là sửa đổi các văn bản để làm sao tổ chức công đoàn chúng tôi được trực tiếp khởi kiện…
Theo nhận định của nhiều chuyên gia, nhà quản lý, những vướng mắc về pháp lý, bất cập giữa một số quy định trong các luật liên quan là nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng chung nêu trên. Bên cạnh đó, năng lực và trình độ đội ngũ cán bộ công đoàn cơ sở hiện nay cũng là yếu tố khó khăn trong thực hiện việc khởi kiện, tham gia tố tụng.
Khó khăn, vướng mắc trong việc xử lý nợ đọng BHXH là vấn đề quan trọng cần được quan tâm tháo gỡ kịp thời, tránh tình trạng buông lỏng, nhờn luật, tạo điều kiện cho các hành vi vi phạm tiếp diễn kéo dài, không làm ảnh hưởng đến quỹ an sinh xã hội, đồng thời bảo vệ kịp thời quyền lợi chính đáng của người lao động.
Có ý kiến được cho là khá quyết liệt về vấn đề này đó là: “trốn, nợ” BHXH phải được nhìn nhận là hành vi cố ý làm trái, chiếm dụng vốn, xâm hại quyền lợi của người lao động để trục lợi, gây ảnh hưởng xấu đến kinh tế - xã hội.. không thể coi đó là một giao dịch dân sự, không để tồn tại nghịch lý: Nhà nước kiện dân sự với doanh nghiệp.
Mời Quý vị xem nội dung phóng sự có phần trả lời phỏng vấn của luật sư Nguyễn Thanh Hà từ SBLAW:
Nguồn: http://www.antv.gov.vn/tin-tuc/kinh-te/kho-giai-quyet-dut-diem-no-dong-bhxh-209486.html
