Đi cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin là mối đe dọa đối với an toàn thông tin cá nhân. Vậy làm lộ thông tin của người khác khi chưa có sự đồng ý của họ có bị coi là vi phạm pháp luật không? Làm sao để quản lý được tình trạng này? SB Law trân trọng gửi đến bạn đọc bài phỏng vấn của Luật sư Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch Công ty Luật TNHH SB Law liên quan đến vấn đề này.
Nguy hiểm của việc lộ thông tin cá nhân và việc này sẽ bị pháp luật xử lý ra sao ?
Trả lời:
Trong thời đại bùng nổ công nghệ hiện nay, mỗi hành vi thao tác sinh hoạt của con người trong đời sống hàng ngày đều có dấu vết của công nghệ và các chủ thể khác nhau có thể tận dụng hoặc lợi dụng công nghệ để thu thập thông tin cá nhân của mọi người, với những mục đích khác nhau. Đặc biệt là việc thu thập thông tin của các doanh nghiệp, tổ chức đối với người tiêu dùng, có thể thông qua những dữ liệu thu thập được từ hoạt động tương tác của người tiêu dùng quá các nền tảng điện tử của doanh nghiệp; lịch sử các giao dịch mua hàng, thông tin sử dụng sản phẩm (mức độ lặp lại của việc mua một mặt hàng nhất định, phản hồi của khách hàng, …).
Trong khi đó, trong mối quan hệ này, người sử dụng lại yếu thế hẳn về mặt thông tin, hiểu biết, trình độ khoa học kỹ thuật và đôi khi còn chưa có nhận thức đúng về những nguy cơ khi bị lộ thông tin cá nhân. Vậy nên, việc các doanh nghiệp chỉ tập trung vào lợi nhuận, lợi ích của mình, và chưa có sự quan tâm và tôn trọng đúng đắn dành cho việc bảo mật thông tin khách hàng là vô cùng nguy hiểm.
Chỉ cần đối với những thông tin rất cơ bản như tên tuổi, số điện thoại … cũng khiến mọi người gặp phải những rắc rối như bị làm phiền bởi thư rác, tin rác, những cuộc gọi quảng cáo làm phiền, hoặc bị mạo danh để lừa đảo, tống tiền chính chủ hoặc gia đình, bạn bè, người thân.
Mọi người cũng có thể bị lộ thông tin liên quan đến địa chỉ, địa điểm cá nhân … điều này có thể dẫn đến việc những kẻ xấu lợi dụng để theo dõi, bắt cóc, trộm cắp … Những thông tin cá nhân bị lộ ra cũng có thể khiến mọi người bị hack các tài khoản cá nhân, bị lộ ra những thông tin, hình ảnh riêng tư hoặc bị mất tiền oan. Việc lộ thông tin cá nhân có rất nhiều nguy cơ khó lường trước bởi vì với sự phát triển của công nghệ thông tin, của trí tuệ nhân tạo, có rất nhiều cách thức cũng như mục đích ngầm ẩn, sâu xa mà lợi dụng thông tin cá nhân của rất nhiều người.
Quyền được bảo vệ thông tin cá nhân được ghi nhận trong nhiều văn pháp luật ở Việt Nam. Khoản 1 Điều 21 Hiến pháp năm 2013: “Mọi người đều có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình. Thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình cần được đảm bảo an toàn.” Quyền được bảo vệ thông tin cá nhân là một quyền hiến định, được cụ thể hóa trong nhiều văn bản pháp luật khác của Việt Nam, như Bộ luật dân sự năm 2015 (Điều 38), Luật giao dịch điện tử năm 2005, Luật Công nghệ thông tin năm 2006, Luật Viễn thông năm 2009, Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010, Luật An toàn thông tin mạng năm 2015…
Theo quy định pháp luật Việt Nam hiện hành, hành vi tiết lộ thông tin cá nhân của người khác mà không được sự đồng ý của người đó thì có thể bị xử phạt hành chính hoặc xử lý hình sự.
Về xử phạt hành chính, Nghị định 15/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử, theo đó, thì tùy theo việc để lộ thông tin cá nhân trong các trường hợp nào thì sẽ có các mức phạt tiền khác nhau kèm theo các hình thức xử phạt bổ sung,
Nếu hành vi mang tính chất nghiêm trọng, chủ thể có hành vi tiết lộ thông tin cá nhân của người khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 288 Bộ luật Hình sự 2015 về Tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin trên mạng máy tính, mạng viễn thông. Với mức phạt cao nhất là bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 02 năm đến 07 năm. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
