Luật sư Nguyễn Thanh Hà – Chủ tịch Công ty Luật SBLAW trả lời kênh truyền hình Công an nhân dân (ANTV) về quyền lợi của người tham gia bán hàng đa cấp khi công ty chấm dứt hoạt động.
Câu hỏi:
Trước một loạt công ty kinh doanh đa cấp hiện bị rút giấy phép hay tự chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp, xin luật sư cho biết rõ hơn quyền lợi của người tham gia bán hàng đa cấp trong trường hợp này và nghĩa vụ của công ty đối với người tham gia bán hàng đa cấp?
Luật sư trả lời:
Thứ nhất, nghĩa vụ của công ty kinh doanh đa cấp:
Theo quy định tại Điều 16 Nghị định số 42/2014/NĐ-CP về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp thì:
“1. Các trường hợp chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp:
- Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp hết hiệu lực;
- Doanh nghiệp tự nguyện chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp;
- Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp bị cơ quan có thẩm quyền thu hồi theo quy định tai Điều 14 Nghị định này.
- Khi chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp, doanh nghiệp bán hàng đa cấp có nghĩa vụ sau đây:
a) Thông báo bằng văn bản tới Bộ Công Thương, Sở Công Thương nơi doanh nghiệp có hoạt động bán hàng đa cấp, người tham gia bán hàng đa cấp và niêm yết công khai tại trụ sở chính;
b) Đảm bảo các quyền lợi của người tham gia bán hàng đa cấp theo quy định của pháp luật về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp;
c) Các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật”.
Theo đó khi công ty kinh doanh đa cấp bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hay tự chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp thì công ty này có nghĩa vụ đảm bảo các quyền lợi của người tham gia bán hàng đa cấp theo quy định của pháp luật về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp.
Thứ hai, quyền lợi của người tham gia bán hàng đa cấp trong trường hợp này:
- Có thể yêu cầu công ty kinh doanh đa cấp thanh toán tiền khi công ty này chấm dứt hoạt động (cũng theo quy định Điều 16).
- Trong trường hợp công ty kinh doanh đa cấp không còn khả năng thanh toán nghĩa vụ nữa thì giải quyết như sau:
Để được kinh doanh hoạt động bán hàng đa cấp thì các công ty kinh doanh đa cấp phải ký quỹ một khoản tiền tương đương 5% vốn điều lệ nhưng không thấp hơn 5 tỷ đồng tại một ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính. Ngân hàng nơi doanh nghiệp ký quỹ xác nhận bằng văn bản việc ký quỹ của doanh nghiệp bán hàng đa cấp. Khoản tiền ký quỹ là khoản tiền đảm bảo việc thực hiện các nghĩa vụ của doanh nghiệp bán hàng đa cấp đối với người tham gia bán hàng đa cấp khi doanh nghiệp bán hàng đa cấp chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp theo quy định tại Khoản 1 Điều 16 Nghị định 42/2014/NĐ-CP.
Theo đó, nếu công ty không đủ khả năng thanh toán hết phần nghĩa vụ trước khi chấm dứt hoạt động thì khoản tiền kí quỹ của công ty sẽ được rút ra để thực hiện nghĩa vụ đó, khoản tiền này được rút ra trong 2 trường hợp sau:
Một là theo đề nghị của doanh nghiệp bán hàng đa cấp khi doanh nghiệp chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp:
Theo đó doanh nghiệp có thể nộp hồ sơ đề nghị rút tiền kí quỹ sau khi doanh nghiệp đã hoàn thành các nghĩa vụ quy định tại điểm b khoản 2 Điều 16 Nghị định số 42/2014/NĐ-CP.
Hai là theo đề nghị của người tham gia bán hàng đa cấp:
Trường hợp doanh nghiệp bán hàng đa cấp chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp theo quy định tại khoản 1 Điều 16 Nghị định số 42/2014/NĐ-CP mà “không thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ liên quan đến hoạt động bán hàng đa cấp và có quyết định, bản án có hiệu lực pháp luật của cơ quan có thẩm quyền về việc xử lý các tranh chấp giữa doanh nghiệp bán hàng đa cấp với người tham gia bán hàng đa cấp liên quan đến các nghĩa vụ đó” người tham gia bán hàng đa cấp có quyền đề nghị Cục Quản lý cạnh tranh sử dụng khoản tiền ký quỹ của doanh nghiệp bán hàng đa cấp để thực hiện các nghĩa vụ theo quyết định, bản án nêu tại khoản 1 Điều 31 Nghị định số 42/2014/NĐ-CP.
Với quy định trên, nếu doanh nghiệp bán hàng đa cấp không thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ đối với người bán hàng đa cấp (tức người đã nộp tiền tham gia vào hệ thống bán hàng đa cấp) thì người này có quyền khởi kiện ra tòa theo quy định của pháp luật trên cơ sở hợp đồng ký kết giữa các bên sau đó đề nghị Cục Quản lý cạnh tranh sử dụng khoản tiền ký quỹ của doanh nghiệp bán hàng đa cấp để thực hiện các nghĩa vụ theo quyết định, bản án nêu tại khoản 1 Điều 31 Nghị định số 42/2014/NĐ-CP.
Theo quy định tại Khoản 2 Điều 18 Thông tư số 24/2014/TT-BTC thì để yêu cầu sử dụng tiền kí quỹ thực hiện nghĩa vụ của công ty người tham gia bán hàng đa cấp cần thực hiện thủ tục sau:
“a) Người tham gia bán hàng đa cấp nêu tại khoản 1 Điều này nộp trực tiếp tại Cục Quản lý cạnh tranh hoặc gửi qua đường bưu điện văn bản đề nghị sử dụng tiền ký quỹ và bản sao được chứng thực các bản án, quyết định nêu tại khoản 1 Điều 31 Nghị định số 42/2014/NĐ-CP;
b) Trong thời hạn 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận được các văn bản nêu tại điểm a khoản này, Cục Quản lýcạnh tranhcó trách nhiệm kiểm tra tính hợp lệ của các văn bản đó.
Trường hợp các văn bản nêu tại điểm a khoản này không đảm bảo tính hợp lệ, Cục Quản lý cạnh tranh thông báo bằng văn bản yêu cầu người có đề nghị sửa đổi, bổ sung. Thời hạn sửa đổi, bổ sung không quá 15 ngày làm việc kể từ ngày Cục Quản lý cạnh tranh ban hành thông báo.
c) Trường hợp các văn bản nêu tại điểm a khoản này đã đảm bảo tính hợp lệ, Cục Quản lý cạnh tranh ban hành văn bản yêu cầu ngân hàng nơi doanh nghiệp mở tài khoản ký quỹ trích khoản tiền ký quỹ để thực hiện yêu cầu của người tham gia bán hàng đa cấp”.
