Câu hỏi: Tôi muốn thay đổi họ của con ruột từ họ cha sang họ mẹ vì lý do cá nhân, tuy nhiên chưa rõ điều kiện pháp lý, trình tự và hồ sơ cần thiết. Xin hỏi tôi cần đáp ứng yêu cầu gì và nộp ở đâu?
Trả lời:
Theo quy định pháp luật, việc thay đổi họ của con là một loại thủ tục đăng ký hộ tịch, cần được thực hiện theo đúng điều kiện, trình tự do pháp luật dân sự và hộ tịch quy định. Ngoài ra, việc thay đổi thông tin hộ tịch, không làm thay đổi hay chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự đã xác lập theo họ cũ theo Điều 27 Bộ luật Dân sự 2015 và khoản 1 Điều 26 Luật Hộ tịch 2014. Do đó, việc thay đổi họ của người con được thực hiện như sau:
- Điều kiện để thay đổi họ của con
Căn cứ khoản 1 Điều 27 Bộ luật Dân sự 2015, cá nhân có quyền yêu cầu thay đổi họ cho con từ họ cha sang họ mẹ nếu có lý do chính đáng. Đồng thời, khoản 1 Điều 26 Luật Hộ tịch 2014 nêu rõ việc thay đổi họ trong khai sinh chỉ thực hiện khi có căn cứ theo quy định pháp luật dân sự, một số trường hợp có thể bao gồm:
- Họ khai sai do lỗi của người khai sinh;
- Họ gây nhầm lẫn, khó phân biệt giới tính, dân tộc;
- Họ gây ảnh hưởng đến đời sống, danh dự;
- Họ cha mẹ khác nhau, muốn đổi họ cho phù hợp tình cảm, giáo dục, nuôi dưỡng;
- Các trường hợp cha mẹ ly hôn, con muốn đổi họ theo người đang trực tiếp nuôi dưỡng;
- …………………………………
Lưu ý: Nếu con dưới 18 tuổi, phải có sự đồng ý của cả cha và mẹ, thể hiện trong tờ khai. Và con từ đủ 9 tuổi trở lên còn phải tự nguyện đồng ý việc thay đổi họ (Căn cứ theo khoản 2 Điều 27 Bộ luật Dân sự 2015 và khoản 1 Điều 7 Nghị định 123/2015/NĐ-CP về hướng dẫn Luật Hộ tịch).
2.Hồ sơ thay đổi họ con từ họ cha sang họ mẹ
Hồ sơ thay đổi họ con từ họ cha sang họ mẹ bao gồm:
- Tờ khai đăng ký thay đổi hộ tịch (Theo Mẫu số 17 ban hành kèm theo Thông tư số 04/2024/TT-BTP).
- Hộ chiếu/Chứng minh nhân dân/Thẻ căn cước công dân/Thẻ căn cước/Căn cước điện tử/Giấy chứng nhận căn cước hoặc các giấy tờ khác có dán ảnh và thông tin cá nhân do cơ quan có thẩm quyền cấp, còn giá trị sử dụng để chứng minh về nhân thân của người có yêu cầu đăng ký thay đổi, cải chính, bổ sung thông tin hộ tịch. Hoặc giấy tờ có giá trị chứng minh thông tin về cư trú trong trường hợp cơ quan đăng ký hộ tịch không thể khai thác được thông tin về nơi cư trú của công dân theo các phương thức quy định tại khoản 2 Điều 14 Nghị định số 104/2022/NĐ-CP ngày 21/12/2022 của Chính phủ.
3.Thủ tục
Căn cứ Điều 28 Luật Hộ tịch 2014, trình tự thủ tục thực hiện việc thay đổi họ con từ họ cha sang họ mẹ như sau:
Bước 1: Người có quyền hoặc được ủy quyền yêu cầu đăng ký thay đổi hộ tịch của con phải nộp tờ khai theo mẫu quy định và giấy tờ liên quan cho Ủy ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền;
Bước 2:
- Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ giấy tờ, nếu thấy việc thay đổi hộ tịch là có cơ sở, phù hợp với quy định của pháp luật dân sự và pháp luật có liên quan, công chức tư pháp - hộ tịch ghi vào Sổ hộ tịch, cùng người yêu cầu đăng ký thay đổi hộ tịch ký vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp trích lục cho người yêu cầu.
- Trường hợp thay đổi hộ tịch liên quan đến Giấy khai sinh thì công chức tư pháp - hộ tịch ghi nội dung thay đổi hộ tịch vào Giấy khai sinh đó.
- Trường hợp cần phải xác minh thì thời hạn được kéo dài thêm không quá 03 ngày làm việc.
- Trường hợp đăng ký thay đổi hộ tịch không phải tại nơi đăng ký hộ tịch trước đây thì Ủy ban nhân dân cấp xã phải thông báo bằng văn bản kèm theo bản sao trích lục hộ tịch đến Ủy ban nhân dân nơi đăng ký hộ tịch trước đây để ghi vào Sổ hộ tịch.
- Trường hợp nơi đăng ký hộ tịch trước đây là Cơ quan đại diện thì Ủy ban nhân dân cấp xã phải thông báo bằng văn bản kèm theo bản sao trích lục hộ tịch đến Bộ Ngoại giao để chuyển đến Cơ quan đại diện ghi vào Sổ hộ tịch.
Tham khảo tư vấn : Dịch vụ Luật Hôn nhân và gia đình
