Câu hỏi: Có nhiều ý kiến cho rằng, cần có cơ chế chính sách đặc thù đối với kinh tế báo chí (như: có chính sách miễn giảm nghĩa vụ tài chính nhất là thuế thu nhập doanh nghiệp cho các cơ quan báo chí …). Thậm chí, Khi xây dựng dự thảo Luật báo chí năm 2016, Bộ TT&TT từng đưa ra phương án coi cơ quan báo chí là doanh nghiệp kinh doanh có điều kiện. Vậy bây giờ có phải thời điểm thích hợp để coi báo chí là một ngành kinh tế, các sản phẩm báo chí là hàng hóa, cơ quan báo chí là doanh nghiệp chưa, thưa ông?
Trả lời:
Tại Việt Nam, hiện nay nhiều cơ quan báo chí gặp khó khăn trong vấn đề bảo đảm nguồn thu và bảo đảm đời sống cho những người làm báo. Đặc biệt, trong thời đại công nghệ số dẫn đến sự phát triển mạnh mẽ của các loại hình thông tin trên mạng internet. Theo đó, truyền thông xã hội dần trở thành kênh tìm kiếm thông tin phổ biến đối với cộng đồng.
Chính sự phát triển của các thiết bị di động cũng như các mạng xã hội đang buộc các cơ quan báo chí phải định hình lại hoạt động của mình. Trên mạng xã hội thông tin rất đa dạng, đưa nhanh, mặc dù có thể không chính xác nhưng thu hút bạn đọc rất lớn.
Một số cơ quan báo chí bắt đầu thảo luận và thí điểm mô hình “Đăng ký đọc tin” như một nguồn thu bổ sung và chuẩn bị cho sự chuyển hướng về lâu dài. Đơn cử ngày 20/06/2018, VietnamPlus là tờ báo mạng điện tử đầu tiên áp dụng hình thức này. Ngày 29/3/2021, Tạp chí điện tử Ngày nay (ngaynay.vn) đã chính thức ra mắt báo thu phí trực tuyến. Ngày 15/06/2021, báo VietNamNet triển khai thu phí chuyên mục VietNamNet Premium với những bài viết chuyên sâu về các vấn đề nóng của xã hội, kèm theo là những dữ liệu, biểu đồ được dày công thu thập, xây dựng để giúp công chúng có cái nhìn trực quan, sinh động. Các nước trên thế giới coi kinh doanh báo chí là ngành kinh tế mũi nhọn. Tuy nhiên, trong bối cảnh Việt Nam hiện nay, việc triển khai sẽ chưa hiệu quả, và rất khó thực hiện. Bên cạnh đó, công nghệ đang thay đổi nhanh chóng, xu hướng người dùng thay đổi cũng đặt ra thách thức đòi hỏi các cơ quan báo chí, tờ báo phải bắt kịp và tận dụng để thay đổi, chuyển mình và cho thấy được vai trò truyền thông chính thống của mình.
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 21 Luật Báo chí 2016, cơ quan báo chí hoạt động theo loại hình đơn vị sự nghiệp có thu không phải doanh nghiệp. Do đó, để coi cơ quan báo chí là doanh nghiệp, các sản phẩm báo chí là hàng hóa cần được xem xét cẩn trọng.
