Ngày 3/12, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an TP Hà Nội đã ra quyết định tạm giữ các nghi phạm Phạm Ngọc Tuấn (33 tuổi); Ngô Văn Dương, Nguyễn Thế Trung, Nguyễn Thế Quân (cùng 30 tuổi, cùng trú Đông Anh, Hà Nội); Nguyễn Đức Thành (32 tuổi, trú Bắc Ninh) về hành vi vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản. 5 nghi phạm trên bị cáo buộc có hành vi sai phạm liên quan vụ trả giá 30 tỉ đồng/m2 đất ở huyện Sóc Sơn nhằm "phá" phiên đấu giá. Dưới đây là những thông tin và ý kiến và giải pháp của Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch công ty luật SBLAW đề xuất nhằm ngăn chặn hành vi trên.
Chiêu trò trả giá 30 tỷ đồng/m2 đất ở Sóc Sơn: Hệ luỵ và giải pháp ngăn chặn
Theo công an, tháng 11/2024, biết thông tin về cuộc đấu giá quyền sử dụng đất ở tại dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật chỉnh trang, phát triển khu dân cư nông thôn (thôn Đông Lai, xã Quang Tiến) do UBND huyện Sóc Sơn tổ chức, Phạm Ngọc Tuấn đã nhờ Ngô Văn Dương mua hồ sơ đấu giá do Công ty Thanh Xuân (địa chỉ quận Thanh Xuân, Hà Nội - đơn vị phối hợp tổ chức cuộc đấu giá) phát hành.
Để chắc chắn trúng đấu giá được các lô đất như ý, Tuấn thỏa thuận, bàn bạc với Nguyễn Thị Quỳnh Liên (43 tuổi, trú huyện Đông Anh), Nguyễn Đức Thành, Nguyễn Thế Trung, Nguyễn Thế Quân, Ngô Văn Dương về việc cùng tham gia đấu giá.
Nhóm nghi phạm bàn bạc, thống nhất sẽ thực hiện việc nâng giá tại buổi đấu giá.
Cụ thể, Tuấn đưa ra bảng giá tham khảo đối với từng lô đất do anh ta tính toán, chuẩn bị từ trước.
Theo bảng tính này, các lô đất có giá trị dao động khoảng 20 - 32 triệu đồng/m2, ước tính 1,7 - 3,9 tỷđồng/lô đất.
Các nghi phạm xác định đây là giá cao nhất có thể mua của từng lô đất. Vì vậy nếu ở vòng thứ 4, người trả giá cao nhất vẫn ở dưới mức giá Tuấn đã ghi trong bảng tính thì nhóm Dương, Liên, Thành, Quân, Trung sẽ tham gia tiếp vòng thứ 5 và vòng thứ 6.
Tuy nhiên, họ sẽ không trả giá vượt quá mức giá do Tuấn đã thẩm định.
Nếu vòng thứ 4 có người trả giá vượt mức giá tối đa do Tuấn đưa ra, các đồng phạm sẽ đưa ra một mức giá cao bất thường tại vòng thứ 5. Đồng thời sẽ bỏ đấu giá tại vòng cuối cùng (vòng thứ 6).
Vì vậy, việc đấu giá sẽ buộc phải dừng để tổ chức đấu giá lại vào lần sau, do không đấu giá đủ 6 vòng theo quy chế. Khi đó, các nghi phạm sẽ không mất tiền đặt cọc và sẽ có cơ hội tiếp tục tham gia đấu giá để mua được lô đất như mong muốn.
Theo công an, để thực hiện ý đồ, các nghi phạm đã chuyển khoản tiền cho Dương, Tuấn. Sau đó, Tuấn chuyển khoản tổng số tiền hơn 3,6 tỷ đồng cho Công ty Thanh Xuân để đặt cọc đấu giá mua đất.
Thực tế tại phiên đấu giá ngày 29/11, ban đầu các nghi phạm đấu giá theo trình tự giá đạt mức có thể mua được. Song khi giá đấu của 36/58 lô đất đã vượt mức tối đa mà các nghi phạm bàn bạc từ trước.
Tại vòng đấu giá thứ 5, nhóm nghi phạm đã đưa ra mức giá rất cao, vượt xa giá khởi điểm.
Thậm chí, Phạm Ngọc Tuấn còn đưa ra mức giá trên 30 tỉ/m2 (cao gấp khoảng 12.000 lần mức giá khởi điểm)… dẫn đến việc 36 lô đất đấu giá không thành công.
Hiện Cơ quan cảnh sát điều tra Công an Hà Nội đang củng cố tài liệu, chứng cứ để khởi tố vụ án, khởi tố bị can, xử lý nghiêm các nghi phạm theo quy định.
Như vậy, nhóm đối tượng đã tính toán được cách thức và quy trình buổi đấu giá và cả giá của phiên đấu giá đất trước nên có lên kế hoạch hoàn hảo để có thể thực hiện được hành vi của mình. Ở đây nhóm đối tượng muốn mua được lô đất tốt mà lại vừa giá, khi kế hoạch bể thì phá để đấu lại…
Hệ luỵ và giải pháp ngăn chặn
Dưới đây là những câu hỏi và phần trả lời của Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch công ty luật SBLAW. Mời quý khách theo dõi:
- Phải chăng đây là kẽ hở của cơ quan tổ chức đấu giá và đây có được coi là hành vi thông thầu, dìm giá sản phẩm đấu giá không? Những vụ việc như nhóm đối tượng này tái diễn sẽ tạo nên những hệ luỵ gì?
Trả lời:
Hành vi của nhóm đối tượng trong vụ việc này cho thấy những bất cập trong cơ chế tổ chức đấu giá tài sản, đồng thời đặt ra câu hỏi về trách nhiệm và hiệu quả của các cơ quan tổ chức đấu giá. Dưới đây là phân tích chi tiết các khía cạnh liên quan:
Thứ nhất, hành vi của nhóm đối tượng cho thấy những kẽ hở nghiêm trọng trong cơ chế tổ chức đấu giá tài sản, từ việc giám sát quy trình đến thiết lập quy định xử lý tình huống bất thường. Quy chế đấu giá hiện hành yêu cầu hoàn thành tối thiểu sáu vòng để phiên đấu giá có hiệu lực, nhưng không có biện pháp ngăn chặn hoặc xử lý kịp thời khi xuất hiện hành vi cố tình nâng giá bất thường để phá vỡ phiên đấu giá. Điều này tạo điều kiện cho các cá nhân hoặc nhóm lợi dụng kẽ hở, như việc đặt giá cao không hợp lý (30 tỷ đồng/m²) để phiên đấu giá bị hủy bỏ. Việc thiếu quy trình kiểm tra, thẩm định kỹ lưỡng giá trị tài sản trước phiên đấu giá cũng là nguyên nhân khiến các đối tượng dễ dàng thao túng giá, đặc biệt khi mức giá khởi điểm không được thiết lập sát thực tế.
Thứ hai, hành vi của nhóm đối tượng không trực tiếp rơi vào khái niệm "dìm giá" nhưng có thể được coi là một dạng vi phạm có tính chất tương tự thông thầu. Thay vì thỏa thuận hạ giá sản phẩm để mua rẻ, nhóm này sử dụng chiến thuật nâng giá đến mức phi lý nhằm phá vỡ quy trình đấu giá khi không đạt được lợi ích mong muốn. Theo Điều 218 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung 2017), hành vi cố ý làm gián đoạn, can thiệp vào hoạt động bán đấu giá tài sản có thể bị xử lý hình sự. Từ góc độ pháp lý, việc đặt giá quá cao nhằm phá hoại quy trình đấu giá là hành vi cố tình làm giảm hiệu quả hoạt động đấu giá công khai, gây thiệt hại trực tiếp đến ngân sách nhà nước và làm mất cơ hội của các nhà đầu tư chân chính.
Thứ ba, nếu các hành vi như trên không được xử lý nghiêm, hệ lụy kéo theo sẽ vô cùng nghiêm trọng. Trước hết, nó làm suy giảm niềm tin của các cá nhân và tổ chức vào hệ thống đấu giá, vốn được xây dựng để đảm bảo tính công khai, minh bạch, và cạnh tranh lành mạnh. Những người tham gia có thiện chí sẽ e ngại trước nguy cơ bị thao túng bởi các nhóm lợi ích. Kế đến, việc đấu giá không đạt được mức giá hợp lý sẽ gây thất thoát nguồn thu từ tài sản công, ảnh hưởng trực tiếp đến ngân sách Nhà nước và các dự án phát triển kinh tế - xã hội. Ngoài ra, tình trạng này còn tạo ra tiền lệ xấu, khuyến khích các nhóm khác học theo để lách luật hoặc phá hoại các phiên đấu giá tương tự.
Thứ tư, để ngăn chặn và xử lý triệt để các hành vi tương tự, cần thiết lập một loạt giải pháp mang tính hệ thống. Trước tiên, quy trình tổ chức đấu giá cần được siết chặt, bổ sung các quy định xử lý đối với trường hợp đặt giá bất thường. Việc áp dụng công nghệ vào tổ chức đấu giá, chẳng hạn sử dụng blockchain để minh bạch hóa quy trình và lưu trữ thông tin không thể chỉnh sửa, cũng là một giải pháp khả thi. Bên cạnh đó, cần tăng cường vai trò của các cơ quan giám sát độc lập, đảm bảo mọi hành vi bất thường trong đấu giá được phát hiện và xử lý kịp thời. Cuối cùng, việc nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật và giáo dục người tham gia đấu giá về các quy định pháp lý cũng cần được đẩy mạnh để giảm thiểu nguy cơ tái diễn các hành vi vi phạm tương tự.
Như vậy, vụ việc trên không chỉ là hành vi cá nhân mà còn phản ánh những bất cập cần khắc phục trong hệ thống đấu giá tài sản hiện hành. Pháp luật và các cơ quan tổ chức đấu giá cần có những điều chỉnh kịp thời để bảo vệ lợi ích chung và đảm bảo tính công bằng, minh bạch.
Một ê kíp lên kế hoạch tinh vi và có vẻ đã thực hiện nhiều lần. Cơ quan chức năng hay đơn vị tổ chức đấu giá phải làm gì để ngăn chặn tình trạng này?
Trả lời:
Để ngăn chặn tình trạng các nhóm đối tượng lợi dụng kẽ hở trong hoạt động đấu giá tài sản, đặc biệt với những ê-kíp tổ chức tinh vi và có dấu hiệu thực hiện hành vi nhiều lần, cơ quan chức năng và đơn vị tổ chức đấu giá cần triển khai các biện pháp đồng bộ, toàn diện, bao gồm:
Thứ nhất, cải thiện quy trình tổ chức đấu giá. Đơn vị tổ chức đấu giá cần thiết lập các quy trình chặt chẽ hơn, từ khâu phát hành hồ sơ đấu giá, tiếp nhận người tham gia, đến giám sát các vòng đấu giá. Cần yêu cầu người tham gia đấu giá cung cấp thông tin minh bạch, xác thực về tư cách pháp nhân, mục đích tham gia, và khả năng tài chính. Đặc biệt, phải có biện pháp đối chiếu giữa các bên tham gia để phát hiện mối liên hệ bất thường, ngăn chặn nguy cơ thông thầu hay cấu kết. Quy trình này cũng cần sự hỗ trợ từ công nghệ, chẳng hạn lưu trữ và quản lý thông tin bằng blockchain, đảm bảo minh bạch và không thể chỉnh sửa dữ liệu.
Thứ hai, nâng cao năng lực giám sát và phát hiện gian lận. Cơ quan chức năng cần phối hợp với các đơn vị tổ chức đấu giá để triển khai các biện pháp giám sát chặt chẽ, cả trực tiếp lẫn trực tuyến. Việc áp dụng công nghệ, như sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), có thể giúp phân tích các hành vi bất thường trong phiên đấu giá, như việc đặt giá quá cao hoặc liên tiếp hủy đấu giá. Ngoài ra, cần thành lập đội ngũ chuyên trách để điều tra, theo dõi các dấu hiệu bất thường từ trước phiên đấu giá. Việc giám sát này không chỉ dừng ở phiên đấu giá mà còn cần mở rộng đến các giao dịch sau đấu giá nhằm đảm bảo không có hành vi trục lợi.
Thứ ba, tăng cường chế tài xử lý vi phạm. Hành vi cố tình phá hoại phiên đấu giá hoặc câu kết nâng giá, dìm giá cần được xử lý nghiêm minh. Các cơ quan chức năng nên đề xuất sửa đổi, bổ sung luật pháp để tăng mức xử phạt đối với các hành vi vi phạm trong hoạt động đấu giá. Ngoài các hình thức xử phạt hành chính, cần truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các tổ chức, cá nhân có hành vi gây thất thoát tài sản Nhà nước hoặc cản trở quyền lợi của các bên tham gia đấu giá hợp pháp. Điều này không chỉ mang tính răn đe mà còn xây dựng niềm tin vào hệ thống pháp luật.
Thứ tư, xây dựng cơ chế đấu giá hiện đại và minh bạch hơn. Các đơn vị tổ chức đấu giá có thể triển khai hình thức đấu giá trực tuyến để giảm thiểu sự can thiệp vật lý vào quy trình. Việc đấu giá trực tuyến cho phép giám sát và lưu trữ toàn bộ quá trình tham gia đấu giá, từ đó hạn chế các hành vi bất hợp pháp. Đồng thời, nên áp dụng các biện pháp xác thực nghiêm ngặt như yêu cầu nộp tiền đặt cọc thông qua tài khoản ngân hàng chính chủ, đảm bảo minh bạch về tài chính và danh tính người tham gia.
Thứ năm, đào tạo và tuyên truyền nâng cao nhận thức pháp luật. Cần tổ chức các chương trình đào tạo cho cả người tham gia đấu giá và các cán bộ tổ chức đấu giá về quy định pháp luật liên quan. Việc nâng cao nhận thức pháp luật giúp các bên hiểu rõ hậu quả pháp lý của hành vi vi phạm, đồng thời khuyến khích sự tham gia có trách nhiệm và minh bạch hơn. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền về các vụ việc vi phạm đã bị xử lý cũng giúp nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong cộng đồng.
Thứ sáu, thiết lập cơ chế phản hồi và tố giác. Cần xây dựng một kênh phản hồi độc lập để tiếp nhận thông tin tố giác về các hành vi vi phạm trong đấu giá. Điều này không chỉ khuyến khích các bên tham gia đấu giá báo cáo vi phạm mà còn giúp cơ quan chức năng kịp thời phát hiện và xử lý các dấu hiệu bất thường, từ đó nâng cao tính minh bạch và công bằng cho hoạt động đấu giá.
Như vậy, những biện pháp này không chỉ nhằm giải quyết vấn đề trước mắt mà còn hướng đến việc xây dựng một hệ thống đấu giá minh bạch, công bằng và hiệu quả trong dài hạn. Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp trên sẽ là nền tảng để ngăn chặn hiệu quả tình trạng thao túng, phá hoại trong hoạt động đấu giá tài sản.
|
