Luật sư Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch Công ty Luật TNHH SB LAW đã phân tích về sự khác nhau giữa án tù treo và cải tạo không giam giữ trong Chương trình Hiểu Đúng - Làm Đúng. Dưới đây là nội dung chi tiết:
Tình huống: Anh Tài với Anh Tú là "đôi bạn cùng tiến", đi đâu làm gì cũng có nhau, sau một lần phạm tội trấn lột người khác, anh Tài với anh Tú đã bị bắt và do mới phạm tội lần đầu nên 1 người bị phạt tù treo, một người bị phạt cải tạo không giam giữ. Vợ hai anh là chị Hoa với chị Thu do không nhận thức được 2 tội này khác nhau thế nào nên đã tìm đến luật sư xin tư vấn.
Trả lời:
Án treo và cải tạo không giam giữ đều không cách ly người bị kết án khỏi xã hội và giao cho cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc hoặc chính quyền địa phương giám sát, giáo dục. Tuy nhiên, giữa án treo và cải tạo không giam giữ có những điểm khác nhau cơ bản như sau:
| Nội dung | Án treo | Cải tạo không giam giữ |
| Cơ sở pháp lý | Điều 65 BLHS năm 2015 | Điều 36 BLHS năm 2015 |
| Khái niệm | Án treo là biện pháp miễn chấp hành hình phạt tù có điều kiện. | Hình phạt cải tạo không giam giữ nhằm tạo điều kiện cho người bị phạt cải tạo không giam giữ được lao động, học tập tại cộng đồng và chứng tỏ sự hối cải, hoàn lương của mình ngay trong môi trường xã hội bình thường. |
| Điều kiện | Khi xử phạt tù không quá 03 năm, căn cứ vào nhân thân của người phạm tội và các tình tiết giảm nhẹ, nếu xét thấy không cần phải bắt chấp hành hình phạt tù, thì Tòa án cho hưởng án treo và ấn định thời gian thử thách từ 01 năm đến 05 năm và thực hiện các nghĩa vụ trong thời gian thử thách theo quy định của Luật thi hành án hình sự | Áp dụng thời hạn từ 6 tháng đến 03 năm đối với người phạm tội ít nghiêm trọng, hoặc người phạm tội nghiêm trọng mà đang có nơi làm việc ổn định, có nơi thường trú rõ ràng nếu xét thấy không cần thiết cách ly khỏi xã hội. |
| Các trường hợp không được hưởng | - Người phạm tội là: chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy, ngoan cố chống đối, lưu manh, côn đồ, tái phạm nguy hiểm, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để phạm tội; người phạm tội dùng thủ đoạn xảo quyệt, có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp, cố ý gây hậu quả nghiêm trọng; phạm tội đặc biệt nghiêm trọng; - Bị xét xử trong 01 lần về nhiều tội. - Trong hồ sơ thể hiện là ngoài lần phạm tội và bị đưa ra xét xử, họ còn có hành vi phạm tội khác đã bị xét xử trong một vụ án khác hoặc đang bị khởi tố, điều tra, truy tố trong một vụ án khác; - Bị cáo tại ngoại bỏ trốn trong giai đoạn chuẩn bị xét xử, Tòa án đã đề nghị cơ quan điều tra truy nã. | Không quy định |
| Quy định về thời hạn hình phạt | - Nếu người được hưởng án treo đã chấp hành được một phần hai thời gian thử thách, có nhiều tiến bộ, toà án có thể quyết định rút ngắn thời gian thử thách. - Nếu trong thời gian hưởng án treo mà phạm tội mới thì toà án quyết định buộc phải chấp hành hình phạt của bản án trước và tổng hợp với hình phạt của bản án mới. | Nếu người bị kết án đã bị tạm giữ, tạm giam thì thời gian tạm giữ, tạm giam được trừ vào thời gian chấp hành hình phạt cải tạo không giam giữ, cứ 01 ngày tạm giữ, tạm giam bằng 03 ngày cải tạo không giam giữ. |
| Thời gian thử thách | Thời gian thử thách được ấn định nhưng không dưới 01 năm và không quá 05 năm. | Không quy định |
| Cá nhân, tổ chức có trách nhiệm quản lý, giám sát | Cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc hoặc chính quyền địa phương nơi người đó cư trú để giám sát, giáo dục. Gia đình người bị kết án có trách nhiệm phối hợp với cơ quan, tổ chức, chính quyền địa phương trong việc giám sát, giáo dục người đó. | Cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc, học tập hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người đó cư trú để giám sát, giáo dục. Gia đình người bị kết án có trách nhiệm phối hợp với cơ quan, tổ chức hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã. |
| Hình phạt bổ sung | Phạt tiền, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định.
| Khấu trừ một phần thu nhập từ 5% đến 20% để sung quỹ nhà nước. Trong trường hợp đặc biệt, toà án có thể cho miễn việc khấu trừ thu nhập, nhưng phải ghi rõ lý do trong bản án |
