Tranh chấp thương mại là gì? Phương thức giải quyết tranh chấp thương mại

Nội dung bài viết

Banner Luật sư giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại

Tranh chấp thương mại là một phần không thể thiếu trong môi trường kinh doanh và thương mại, và quá trình giải quyết tranh chấp này có thể mất thời gian và tài nguyên. Điều quan trọng là các bên liên quan cần tuân theo các quy định và thỏa thuận mà họ đã thỏa thuận trong hợp đồng và tôn trọng quy định pháp luật khi phải đối mặt với tranh chấp thương mại. Cùng SBLAW tìm hiểu tranh chấp thương mại là gì? Những phương thức giải quyết tranh chấp thương mại hiện nay.

Mối quan hệ trong lĩnh vực kinh doanh thương mại thường tồn tại sự đối lập cùng với tinh thần hợp tác. Khi xảy ra xung đột, các bên thường tích cực tìm kiếm cách giải quyết nhanh chóng để khắc phục tình hình và khôi phục ổn định cho hoạt động kinh doanh và sản xuất. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp và khách hàng gặp khó khăn khi phải chọn lựa các phương pháp giải quyết tranh chấp phù hợp.

Để đáp ứng nhu cầu này, Công ty Luật SBLAW đã biên soạn một bài viết về giải quyết tranh chấp trong lĩnh vực thương mại. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp thông tin và hướng dẫn chi tiết để giúp khách hàng lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp phù hợp nhất, nhằm đảm bảo sự công bằng và hiệu quả trong quá trình giải quyết mâu thuẫn.

Tranh chấp thương mại là gì?

Tranh chấp thương mại đồng nghĩa với sự mâu thuẫn và xung đột giữa các chủ thể liên quan. Theo quy định tại khoản 1 Điều 3 của Luật Thương mại năm 2005, hoạt động thương mại được định nghĩa là các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động khác nhằm mục đích sinh lợi.

Do đó, có thể giải thích rằng tranh chấp thương mại phát sinh khi có mâu thuẫn và xung đột liên quan đến lợi ích từ các hoạt động thương mại. Ít nhất một bên trong tranh chấp là chủ thể kinh doanh liên quan đến các khâu như đầu tư, sản xuất, mua bán, cung ứng dịch vụ thương mại trên thị trường.

Các cuộc tranh chấp thương mại thường có thể giải quyết thông qua các phương pháp như đàm phán trực tiếp, trọng tài thương mại, hoặc qua hệ thống tòa án. Trong một số trường hợp, các bên có thể sử dụng các dịch vụ trọng tài hoặc trọng tài tư nhân để giải quyết tranh chấp một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Tranh chấp thương mại là gì
Tranh chấp thương mại là gì?

Căn cứ pháp luật về tranh chấp thương mại

Luật Thương mại năm 2005;
Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015.
Luật trọng tài thương mại năm 2010;
Nghị định 22/2017/NĐ-CP về hoà giải thương mại.

Phương thức giải quyết tranh chấp thương mại

Quyết định về hình thức giải quyết tranh chấp thường phụ thuộc vào điều kiện cụ thể của từng tình huống. Dựa theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện tại, có nhiều hình thức giải quyết tranh chấp trong lĩnh vực kinh doanh thương mại, bao gồm:

Phương thức đàm phán

Đây là cách tiếp cận truyền thống và lâu dài nhất, thường được áp dụng đầu tiên, chỉ khi không đạt được thoả thuận thì mới xem xét các biện pháp khác. Các bên tự nguyện thảo luận, đạt thoả thuận, tự giải quyết, giải quyết mọi bất đồng để khắc phục tranh chấp mà không cần đến sự can thiệp hoặc quyết định từ bên thứ ba.

Phương pháp này có điểm mạnh là đơn giản, bảo vệ thông tin kinh doanh, củng cố sự hiểu biết giữa các bên, không đòi hỏi chi phí cao, và không phải tuân theo bất kỳ quy trình pháp lý nào. Tuy nhiên, kết quả của cuộc thương lượng không được đảm bảo bằng cách thức cưỡng chế của nhà nước và phụ thuộc vào lòng tự nguyện thi hành của các bên, đòi hỏi sự thiện chí từ tất cả các đối tác liên quan.

Phương thức hòa giải

Hòa giải là phương thức giải quyết tranh chấp giữa các bên dưới sự trung cấp của một cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân được các bên đồng thuận chọn làm trung gian hoà giải. Điều đặc trưng của hòa giải là sự sử dụng một bên thứ ba như một trung gian có uy tín với cả hai bên, mang theo kinh nghiệm và kiến thức chuyên sâu về lĩnh vực hòa giải. Bên thứ ba này đưa ra các biện pháp, phương pháp và cách thức để giúp các bên đạt được giải pháp tốt nhất trong việc giải quyết tranh chấp.

Trong quá trình hòa giải, các bên không bị ràng buộc bởi bất kỳ trình tự tố tụng nào trong luật pháp. Quy trình hòa giải được quyết định và thực hiện bởi các bên liên quan, mang đến sự đơn giản, linh hoạt, nhanh chóng và tiết kiệm thời gian cũng như chi phí. Tuy nhiên, kết quả của quá trình hòa giải không có tính bắt buộc, mà phụ thuộc vào sự tự nguyện của các bên. Cần lưu ý rằng kết quả hòa giải có thể trở nên bắt buộc nếu được Toà án công nhận (theo Điều 419 của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015).

Giải quyết tranh chấp bằng thương lượng
Phương thức giải quyết tranh chấp thương mại bằng thương lượng

Toà án

Toà án là phương thức giải quyết tranh chấp được thực hiện thông qua cơ quan tài phán nhà nước, đại diện cho quyền lực nhà nước, và tuân theo trình tự và thủ tục nghiêm ngặt của pháp luật tố tụng.

Trong lĩnh vực thương mại, Tòa án có thẩm quyền giải quyết các loại tranh chấp cụ thể theo quy định tại Điều 30 của Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 như sau:

Tranh chấp liên quan đến hoạt động kinh doanh, thương mại giữa cá nhân hoặc tổ chức đã đăng ký kinh doanh với mục đích lợi nhuận.
Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ giữa cá nhân hoặc tổ chức có mục đích lợi nhuận.
Tranh chấp liên quan đến giao dịch chuyển nhượng phần vốn góp giữa người chưa là thành viên của công ty nhưng có giao dịch với công ty, thành viên công ty.
Tranh chấp giữa công ty và các thành viên, cũng như giữa công ty và người quản lý trong công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc thành viên Hội đồng quản trị, giám đốc, tổng giám đốc trong công ty cổ phần, liên quan đến việc thành lập, hoạt động, giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, bàn giao tài sản.
Các tranh chấp khác liên quan đến kinh doanh, thương mại, trừ trường hợp thuộc thẩm quyền của các cơ quan khác theo quy định của pháp luật.
Quá trình tố tụng tại toà án yêu cầu tuân thủ các thủ tục nghiêm ngặt theo quy định của luật tố tụng và có thể bao gồm nhiều giai đoạn xét xử như sơ thẩm, phúc thẩm và giám đốc thẩm. Kết quả của quá trình tố tụng là bản án của toà án, mang giá trị pháp lý bắt buộc đối với các bên đương sự. Trong trường hợp không tự nguyện thi hành, bảo đảm thi hành sẽ được thực hiện bằng cách cưỡng chế nhà nước.

Trọng tài thương mại

Trọng tài thương mại là một quá trình tư nhân mà các bên thuê một hoặc một số trọng tài độc lập để giải quyết tranh chấp. Quyết định của trọng tài thường rất cuối cùng và ràng buộc cho các bên. Trọng tài thương mại thường nhanh chóng hơn so với tòa án truyền thống.

Tranh chấp kinh doanh thương mại là gì
Tranh chấp kinh doanh thương mại là gì?

Góc độ Hình thức giải quyết tranh chấp: Trọng tài thương mại đại diện cho một hình thức giải quyết tranh chấp nằm ngoài thủ tục tư pháp, được lựa chọn bởi các bên tranh chấp để giải quyết mọi mâu thuẫn thông qua sự hoạt động của các trọng tài.

Góc độ Cơ quan tổ chức: Trọng tài thương mại là một tổ chức phi chính phủ, hoạt động với tư cách tổ chức nghề nghiệp, được thành lập bởi các trọng tài viên nhằm giải quyết các tranh chấp thương mại.

Các Hình thức Trọng tài Thương mại

Trọng tài thường trực;
Trọng tài vụ việc: Đây là hình thức trọng tài do các bên tranh chấp thiết lập để giải quyết một vụ tranh chấp cụ thể. Sau khi giải quyết xong, hình thức này sẽ chấm dứt tồn tại.
Mỗi trung tâm trọng tài đều có điều lệ riêng và danh sách trọng tài viên. Quy tắc tố tụng cũng được xây dựng dựa trên đặc thù của từng trung tâm.

Nguyên tắc Giải quyết Tranh chấp bằng Trọng tài:

Nguyên tắc thoả thuận trọng tài: Đây là thoả thuận giữa các bên về việc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài trong hoạt động thương mại, có thể được đạt trước hoặc sau khi có tranh chấp.
Nguyên tắc trọng tài độc lập, vô tư, khách quan;
Nguyên tắc trọng tài căn cứ vào pháp luật;
Tôn trọng thoả thuận của các bên;
Nguyên tắc giải quyết một lần: Phán quyết của trọng tài thương mại không qua cơ quan cấp trên, có giá trị trung thẩm và không bị kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm, không có thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm như trong hệ thống tư pháp truyền thống.

Mediation (Trung gian giải quyết tranh chấp):

Đây là một hình thức giữa hòa giải và trọng tài. Một trung gian đến từ một tổ chức hoặc cá nhân không phán quyết mà thúc đẩy quá trình đàm phán giữa các bên để họ đạt được thoả thuận tự nguyện.

Phương thức giải quyết tranh chấp thương mại bằng điều trần
Phương thức giải quyết tranh chấp thương mại bằng điều trần

Giải quyết tranh chấp ngoại tòa:

Trong một số trường hợp, các bên có thể chọn giải quyết tranh chấp một cách ngoại tòa, thường thông qua các cơ quan quản lý hoặc sơ thẩm khác nhau. Việc này có thể làm giảm chi phí và thời gian so với việc đưa tranh chấp đến tòa án.

Các phương thức giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại
Các phương thức giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại

Quy trình đàn áp trước tòa:

Đôi khi, các quy định đàn áp đặc biệt được sử dụng để giải quyết tranh chấp thương mại trong các lĩnh vực cụ thể, như bất đồng lao động.

Các phương thức giải quyết tranh chấp thương mại phụ thuộc vào tính chất của tranh chấp, mong muốn của các bên và quy định pháp luật tại quốc gia hoặc khu vực cụ thể.

Những phương thức giải quyết tranh chấp thương mại
Những phương thức giải quyết tranh chấp thương mại

Những tranh chấp thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án

Về việc giải quyết tranh chấp thương mại mà Tòa án có thẩm quyền, Điều 30 của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 quy định các trường hợp cụ thể như sau:

  1. Tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại giữa các cá nhân hoặc tổ chức mà cả hai đều đã đăng ký kinh doanh và có mục tiêu thu lợi nhuận.
  2. Tranh chấp liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ giữa cá nhân hoặc tổ chức, trong trường hợp cả hai đều có mục tiêu thu lợi nhuận.
  3. Tranh chấp giữa những người chưa trở thành thành viên của một công ty nhưng đã thực hiện giao dịch liên quan đến việc chuyển nhượng phần vốn góp với công ty hoặc thành viên của công ty.
  4. Tranh chấp giữa công ty và các thành viên của công ty, cũng như tranh chấp giữa công ty và các quản lý trong công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc giữa các thành viên của Hội đồng quản trị, giám đốc, tổng giám đốc trong công ty cổ phần. Các tranh chấp này có thể liên quan đến việc thành lập, hoạt động, giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, bàn giao tài sản của công ty, hoặc chuyển đổi hình thức tổ chức của công ty.
  5. Các tranh chấp thương mại khác, trừ trường hợp thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan hoặc tổ chức khác theo quy định của pháp luật.
Luật sư giải quyết tranh chấp thương mại
Luật sư giải quyết tranh chấp thương mại

Thời hiệu khởi kiện tranh chấp thương mại

Liên quan đến thời hiệu khởi kiện tranh chấp thương mại, Luật thương mại 2005 quy định như sau:

“Thời hiệu khởi kiện áp dụng đối với các tranh chấp thương mại là hai năm, tính từ thời điểm quyền và lợi ích hợp pháp bị vi phạm. Tuy nhiên, ngoại trừ trường hợp khi một thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics không nhận được thông báo về việc bị kiện tại Trọng tài hoặc Tòa án trong thời hạn chín tháng, tính từ ngày giao hàng, thì thời hiệu này có thể thay đổi.”

Dịch vụ giải quyết xung đột thương mại của SBLAW

Chúng tôi cung cấp các dịch vụ sau đối với việc giải quyết xung đột thương mại:

  1. Tư vấn và phân tích cơ sở pháp lý, đưa ra các phương hướng giải quyết tranh chấp liên quan đến hợp đồng và giao dịch thương mại.
  2. Đại diện cho khách hàng tham gia vào quá trình thương lượng, đồng thời hòa giải các mâu thuẫn xuất phát từ hợp đồng thương mại và giao dịch thương mại.
  3. Đại diện khách hàng để bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp tại các cơ quan Tòa án và Trọng tài trong quá trình giải quyết xung đột thương mại.
Dịch vụ tranh chấp thương mại tại SBLAW
Dịch vụ tranh chấp thương mại tại SBLAW

Kết quả của tranh chấp thương mại thường sẽ phụ thuộc vào phương thức giải quyết mà các bên chọn lựa, có thể là sự đồng tình thông qua đàm phán hoặc các quyết định của tòa án hoặc trọng tài. Liên hệ ngay Công ty luật SBLAW để nhận được tư vấn khi có tranh chấp thương mại

5/5 (1 Review)

Bài viết liên quan